1
1
f
No. 30.
N E G E N-E N-V E E R T I R R T E
1894.
Uitslag verkiezing 2e Kamer.
VERLOREN.
ri? is o <3-
1*1 APKI J.e
A
de gisting
<AA
voor het conservatisme
zonen nu nog I
men. Gekozen
stemmen.
I aan rook maar niet aan stoom.
I En die verscherping van het politieke orgaan
■ADI EB 7I'.jS '1 JEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer 7 jj Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
811 en op mr. Huber, 257 stemmen uitgebracht.
Wolvega 2652 kiezers. Uitgebracht 946 stem
men. Gekozen W. Houwing, a, aftr. lid, met
695, stemmen. Van der Zwaag, had 206.
Steenwijk 2800 kiezers. Uitgebracht 2194
stemmen. Herstemming tusschen jhr. G. J. Th.
Beelaerts van Blokland, b, aftr. lid, die 834 en
J. Meesters J.Rz, a, die 727 stemmen bekwam.
A. Wiersinga, a, verkreeg 630.
Meppel 2666 kiezers. Uitgebracht 846 stem-
men,„ Gekozen mr. H. Smeenge, er, aftr. lid,
met 795 stemmen.
Zwolle 3212 kiezers. Uitgebracht 2362 stem
men. C
lid, met 1433 stemmen.
verkreeg 885 stemmen.
Kampen 2653 kiezers,
stemmen. Gekozen mr. _1_.
aftr. lid, met 1085 stemmen,
had 695.
bij het volk achter de kiezers.
3°. Zal ze in de Kamer ad hoe, ingevolge
de vele „mannelijke” woorden groote woor
den is misschien beter door haar satellieten
in dezen strijd gesproken, een kieswet moeten
maken van geprononceerd conservatieve kleur,
naar den smaak der firma Haflmans-Beelaerts-
van Houten hoe die wet zal zijn valt niet met
zekerheid te zeggen, maar het kan voor het
conservatisme niet anders dan een fatale wet
zijn, omdat ze uitbreiding geeft aan ’t getal
kiezers, wat weer hetzelfde beteekent als in
krimping van conservatieven invloed bij de
wetgeving.
Het zal dus, dat benauwde conservatisme,
met den palm der overwinning in de hand, het
eigen terrein van operatie moeten ondermijnen.
4°. De ontwikkelingsgang van het politieke
Nederland, in den laatsten tijd reeds zoo snel,
in vergelijking met de dagen van ’t verleden,
zal nog versnellen door den rumoerigen tijd,
welke de zegevierende reactie had ingeluid.
Immers: hoe meer reactie, hoe meer beweging,
en hoe meer beweging, des te minder rust; en
het conservatisme tiert, als schimmel of padde
stoelen, niet dan in rust of stilstand.
5°. Zal er scheuring komen in de liberale
Partij. Van bijeen blijven kon tot dusver nog
sprake zijn, wijl de progressisten de leiding
namen, maar met het conservatisme aan de
spits moet de boel over den kop gaan, gelijk
L>de wielrijder op zijn Imogen bicycle over den
I kop tuimelt bij al te sterk remmen indien de
I achterhoede harder marcheert dan de voorhoede,
wordt de marschorde verbroken en vallen de
I èelederen uiteen.
6°. Zal de ontevredenheid en
I onder de onmondigen een hoogte bereiken,
^dreigend voor de maatschappelijke orde, en
doodend voor de middenpartij.
I Immers bij elke gisting, zoo zagen we in de
historie van kerk, staat of maatschappij, was
steeds het gevolg: versterking der uiterste par-
tijen en verkwijning der fractie van de midden-
I mannen.
J| 1°. Zal het politieke zintuig verscherpt wor-
Wtcn bij heel het volk, wanneer de spanning der
■matste weken wordt omsloten door het enge,
'«krompen conservatisme, dat wel uitweg geeft
hoede blijft
doodend voor
die achter ons liggen geven daarvan tal van be
wijzen het allerjongste bewijs levert de mis
lukte kieswet. De machtige liberale partij zou
niet zoo machteloos geweest zijn, indien ze niet
doortrokken ware geweest van het conservatie
ve bijmengsel.
Wanneer we dan bij de oplossing der kies-
wet-crisis ons overtuigd houden dat de kansen
voor het conservatisme hopeloos staan, blijft
nog de vraag met welke stembusuitspraak het
liedje van verlangen wel het eerst zal ver
stommen.
En dan spreken we als onze vaste overtui
ging uit, dat de overwinning van het conserva
tisme op dit oogenblik voor die partij het be
gin van het einde is.
Wie het oogenblikkelijk succes voorbij ziet,
moet daarom, naar onze meening, met het oog
op de toekomst, wenschen dat de remmers voor
op gaan.
Zal de operatie slagen
Deze vraag wordt door velen geopperd, door
velen met twijfel.
Moesten wij een antwoord er op geven, het
zou kort en beslissend „ja” zijn.
Onzes inziens is, behalve het slagen der kies
wet, de ondergang van den conservatieven in
vloed de conditio sine qua non voor blijvende
verbetering.
Reeds de houding tijdens de behandeling der
wet, maar ook bij de kieswetagitatie, stelt ons
in ’t gelijk.
Dat gemis aan overtuiging, getoond bij het
amendement-de Meijier, en later openlijk bele
den in de N. B. Ct.-, die halfheid bij het stel
len van candidaten, die eerbied voor personen
welke de beginselen in de schaduw stellen, dat
flegma in zijn lijdelijk verzet het zijn alle
maal de bewijzen der kenteekenen dat het
conservatisme niet meer gelooft aan eigen in
vloed het onderschat zijn invloed, die groot
is zoolang het marcheert in de achterhoede.
Al zal die reactionaire invloed ook geringer
worden bij uitbreiding van het kiesrecht, hij
zal spoedig verdwijnen wanneer „het conser
vatisme voorop” gaat en voorwaarts gedrongen
wordt door de democratie tot waar het op zijn
weg de gevaren en de vrees ontmoet en zoo,
van twee zijden bestookt, zal geplaatst worden
voor de keuze
Se démettre ou se soumettre.
De haat tegen Tak is groot.
Maar in het hart van de N. B. C. leeft niet
de begeerte om Tak te laten vallen.
Tak moet klein gemaakt worden, en daar
voor bestaat kans, zoo meent men, wanneer
de Kamer op het doode punt komt, zoodat de
afloop van het lot of van de influenza afhangt.
Het kansje is wel klein maar het zou
het eenige zijn dat we de N. B. C. en het
Haagsche Dagblad niet gunnen liever dan dat
zagen we het conservatisme voorop.
De letters a en b duiden de richting aan
waarin de verschillende kiesverenigingen zich
ten opzichte der regeeringvoorstellen hebben
bewogen:
a beduidt vóór de voorstellen, in den geest
als zij door de regeering zijn ingediend
b beduidt tegen de regeeringsvoorstellen.
Groningen 6026 kiezers. Uitgebracht 3557
stemmen. Gekozen mr. D. J. Veegens, a, aftr.
lid, met 2123 en H. L. Drucker, a, met 1841
stemmen. Mr. S. van Houten, b, aftr. lid be
kwam 1107.
Zuidhorn 3179 kiezers. Uitgebracht 1047
stemmen. Gekozen G. Zijlma, a, aftr. lid, met
1015 stemmen.
Appingedam 3994 kiezers. Uitgebracht 1095
stemmen. Gekozen J. Schepel, a, aftr. lid, met
1006 stemmen.
Winschoten 3020 kiezers. Uitgebracht 1115
stemmen. Gekozen B. L. Tijdens, a, aftr. lid,
met 995 stemmen. Mansholt verkreeg 33.
Weendam 2949 kiezers. Uitgebracht 958 stem
men. Gekozen mr. A. E. Smidt, aftr. lid,
met 876 stemmen.
Assen 2889 kiezers. Uitgebracht 1379 stem-
a mr. J. J. Willinge, a, met 711
Mr. M. W. F. Treub, a, had 486
en J. Doornbos, a. 189 stemmen.
Emmen 2143 kiezers. Uitgebracht 507 stem
men. Gekozen dr. P. H. Roessingh, a, aftr.
lid, met 492 stemmen.
Leeuwarden 3246 kiezers. Uitgebracht 1726
stemmen. Gekozen O. V. Gerritsen, a, aftr. lid,
met 1136 stemmen. E. B. Kielstra, b, had 535.
Harlingen 3291 kiezers. Uitgebracht 2499
stemmen. Herstemming tusschen A. Bouman, a,
die 925 en mr. Th. Heemskerk, a, aftr. lid, die
904 st. bekwam. Mr. U. H. Huber, b, had 629.
Franeker 3591 kiezers. Uitgebracht 2150
stemmen. Gekozen F. Lieftinck, a, aftr. lid,
met 1315 stemmen. A. Brummelkamp Jr. a,
verkreeg 806.
Sneek 3739 kiezers. Uitgebracht 2381 stem
men. Herstemming tusschen H. Pollema, a, die
1008 en mr. H. Goeman Borgesius, a, die 699
stemmen bekwam. Mr. W. G. baron Brantsen
van de Zijp, b, aftr. lid, had 657.
Schoterland 2832 kiezers. Uitgebracht 933 I
stemmen. Gekozen H. Pijttersen Tzn. a, aftr.
lid, met 834 stemmen.
Bergum 2987 kiezers. Uitgebracht 2199 stem
men. Gekozen mr. H. Ph. de Kanter, a, aftr.
lid, met 1123 stemmen. Op dr. Kuyper, a, wa-ren
Gekozen A. baron van Dedem, b, aftr.
A. Brummelkamp, a,
Uitgebracht 1803
A2. baron Mackay, a,
Mr. Borgesius, a,
Ommen 2415 kiezers. Uitgebracht 1176 stem
men. Gekozen J. van Alphen, a, aftr. lid, met
604 stemmen. J. Willink, a, had 551.
Almeloo 2443 kiezers. Uitgebracht 1413
stemmen. Gekozen dr. H. J. A. M. Sehaep-
man, a, aftr. lid, met 1228 stemmen. Mr. d©
Beaufort, b, had 50 stemmen.
Enschede 2212 kiezers. Uitgebracht 1934
stemmen. Herstemming tusschen mr. A. F.
Vos de Wael, b, die 781 en mr. R. E. Hat
ting, a, die 722 stemmen bekwam. Mr. W.
II. de Beaufort, b, had 432.
Deventer 2980 kiezers. Uitgebracht 2180
stemmen. Gekozen mr. A. van Delden, b, aftr.
lid, met 1405 stemmen. J. Stoffel, a, had 751.
Lochem 3522 kiezers. Uitgebracht 2745 stem
men. Herstemming tusschen O. Lely, a, die
1153 en J. van Alphen, a, die 830 stemmen
bekwam. E. B. Kielstra, b, aftr. lid, verkreeg
740 stemmen.
Zutphen 3853 kiezers. Uitgebracht 2670 stem
men. Gekozen mr. H. Goeman Borgesius, a,
aftr. lid, mét 1343 stemmen. Mr. J. G. Gleich-
man, b, bekwam 898 en mr. Th. Heemskerk,
a, 387 stemmen.
Doetinchem 3942 kiezers. Uitgebracht 2833
stemmen. Gekozen mr. H. F. Hesselink van
Suchtelen, a, met 1833 stemmen. Mr. Bevers, b,
aftr. lid had 938 stemmen.
Bheden 3114 kiezers. Uitgebracht 1279 stem
men. Gekozen mr. M. J. C. M. Kolkman, b,
aftr. lid, met 1058 stemmen. Dr. Schaepman, a,
bekwam 156.
Arnhem 2786 kiezers. Uitgebracht 2387 stem
men. Gekozen mr. P. Rink, a, aftr. lid, met
1330 stemmen. Mr. J. F. Bijleveld, b, bekwam
1051 stemmen.
Eist 3044 kiezers. Uitgebracht 2420 stem
men. Herstemming tusschen mr. W. van Bas
ten Batenburg, b, die 1200 en E. D. de Mees
ter, a, die 732 stemmen bekwam. Mr. G. W.
baron van Dedem, b, aftr. lid, verkreeg 464.
Nijmegen 2635 kiezers. Uitgebracht 852
stemmen. Gekozen F. T. J. H. Dobbelman, b,
aftr. lid, met 781 stemmen.
Druten 2961 kiezers. Uitgebracht 1339 stem
men. Gekozen mr. J. A. N. Travaglino, b, aftr.
lid, met 934 stemmen.
Tiél 2879 kiezers. Uitgebracht 1306 stem
men. Gekozen mr. M. Tydeman Jr., a,
aftr. lid, met 1054 stemmen. Mr. de Beaufort
had 143 stemmen.
Wijk bij Duurstede 3248 kiezers. Uitgebracht
2398 stemmen. Herstemming tusschen jhr. mr.
W. H. de Beaufort, b, aftr. lid, die 1058 en
S. M. van Wijck, a, die 962 stemmen bekwam.
H. Waller, a, verkreeg 346.
Ede 2923 kiezers. Uitgebracht 1907 stem
men. Herstemming tusschen C. M. E. v. Lö-
dit schrijven, nat. nog onzeker; maar één ding is
zekerdie uitslag is
erger dan velen zijner getrouwe
bedenken of vermoeden willen.
Het ergste voor die partij zal blijken de
overwinning te zijn ze zal met die glorie zeer
verlegen worden en wel om verschillende rede
nen, in ’t kort hierop neerkomende
1°. Zal ze inzien dat haar aanhang slechts
®eu klein deel, hoogstens een zesde, uitmaakt
van wat we gewoon zijn Neerlands volk te
noemen.
2°. Zal ze door de uitstooting van volks
mannen het weinig vertrouwen in de volks
vertegenwoordiging tot nul hebben gereduceerd
Hoe de eind-uitslag zal zijn is, terwijl we onder ons volk is in de oogen van ’t conserva-
1 tisme een ramp, omdat het een ramp is voor
’t conservatisme.
„De minderheid heeft gelijk
Deze waarheid springt den scherpzienden
waarnemer in ’t oog, wanneer het conservatisme
de meerderheid verkreeg.
8°. Zal de eerstvolgende tijd worden zoek
gemaakt met de behandeling van het kiesrecht
tot de finale ook in de electorale quaestie ten
einde is de dringend noodzakelijke hervormin
gen op maatschappelijk gebied zullen het hoog
stens brengen tot plannetjes en voornemens
de doodsteek voor het conservatisme, omdat het
verwachtingen opwekt en teleurstellingen brengt.
9°. De scheuring in de liberale partij zal
met de zegepraal van ’t conservatisme een vol
dongen feit zijn geworden. Deze separatie is
evenzeer als de nieuwe kieswet de onmisbare
voorwaarde tot „blijvende verbetering.”
Zoolang toch het conservatisme in de achter-
mee marcheeren, is zijn invloed
elk hervormingsplande jaren
Deze CO I JBAN T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
-M
agg£sag@i
I
I
