s- El fflimHUI) INK DE
KSBffi B 1IW WSSfffl SB
J öte w
öffiiÉSïfièssal
fl
fQ
ffiï-
ft
fel
l-W
ws
gl
No. 36
N E G E N-E N-V EERTIGSTE
4 R G A N G.
1894.
«m
ft
UIT NOODDWANG.
I
A. rj? jl: 1$ ,O a. <2-
5 IE I.
nemen.
ont-
wor-
1.
n
Alle brieven
in te zenden.
D
ten heid
Het
0
a
i
r
Hij zou, aldus handelend, zijn eigen werk
van
er op gelet, niet ge-
I
I
g 1
en zij die
eonserva-
speelden, namelijk grondwetsrevisie;
Afaar Tak heeft anders geoordeeld.
Van zijn standvastige, vastberaden houding
bij de kieswet-tragedie was dan ook niet anders
te verwachten.
Tak bleef zichzelf tot den eindedie houding
Bij deze Courant behoort als Bijblad Eeuil-
leton-nummer 168.
I schrifturen kennis kunnen
Sn eek den 5 Mei 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BANNEWITZ, Secretaris.
U f T
Deze CO l'RANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
De mededeeling, dat het ministerie-Tak
slag heeft gevraagd, is met opmerkelijke gela- damPkring heeft gezuiverd
opgenomen. 1
was of iedereen gevoelde dat het
niet anders kon.
Er was dan ook moeilijk een ander besluit i
van het Kabinet te verwachten.
W el is waar had Tak een uitweg kunnen
vinden in hetgeen, waarop wij onlangs zin-
MDI 7EA 77ÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer 7% Cents. Bij abonnement is de prijs
elangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
D E P E R S.
Er dienen nog eenige beschouwingen vermeld
te worden over den staatkundigen toestand van
den laatsten tijd en dien van het oogenblik.
De bladen der vrijzinnige richting, die de
regeringsvoorstellen verdedigden, zijn kalm in
hun beschouwingen. En zij kunnen het ook zijn,
daar de liberale kieswetpartij zelf zeer versterkt
uit de kamp is te voorschijn gekomen, al iade
strijd voor t oogenblik verloren. Zij beschikken,
naar de Arnh. Ct, o. a. doet uiikomen, over
een minderheid van 43 leden, waaronder er
slechts vijf worden gevonden (de antirevolutio
nairen) die niet homogeen zijn te achten ter-
"IJ j ZÜ. weten dat do door hen gewenschte re
geling in de naaste toekomst ligt en het uier
alleen is een quaestie van tijd.
„Wij zullen aldus besluit de A. C.
geen scheiding prediken tusschen de zonen van
hetzelfde huis, onze geestverwanten in het kies
recht vraagstuk niet aansporen den andersden
kenden onder de liberalen den rug toe te keeren
en zich een eigen weg te zoeken. Hoewel er
onder onze oogenblikkelijke tegenstanders voor
komen, voor wie eigenlijk geen plaats is in de
gelederen eener waarlijk liberale, vooruitstre
vende partij, toch zijn er echt vrijzinnige ele
menten onder, op wier blijvende samenwerking
wij prijs stellen. Maar onze liberale medestan
ders in de nieuwe Kamer zullen wel doen met
in de quaestie van het kiesrecht hun standpunt
te bewaren. Vasthouden aan bet beginsel, maar
een verstandige politiek schrijft daarbij voor met
elke voorgestelde uitbreiding, mits ze niet mate
rieel ónmogelijk zij, desnoods onder protest mede
te werken. Want dit staat bij ons vast, dat
elke categorie van kiezers, die de heeren van
het attributief stelsel wel in het doctum corpus
zullen gelieven op te nemen, het leger der recht
van medespreken hebbende voorstanders van de
verst mogelijke uitbreiding versterkt; de Kamer
ontbinding na de aanneming eener andere zij
’t nog zoo onvoldoende, kieswet voert dus nood
wendig nader tot ons doel.
„Het is wel een lange weg die voor ons ligt
aldus besluit het blad, maar hij voert regelrecht
naar dat doel heen. olharding en standvas
tigheid kunnen ons het verlangd kiesrecht nog
vóór het einde van de negentiende eeuw ver
schaffen.
De Bi oy. G i on. Ct. erkent mede dat voor
’t oogenblik de uitbreiding van het kiesrecht
tot de uiterste grens door de Grondwet gesteld
is veroordeeld. Waarom, is niet duidelijk. Ze
ker is het dat de Grondwet en het proletariaat
hierbij uitnemende diensten hebben geleverd
Alsof de zeven ministers, die met Tali’ de ver
antwoordelijkheid voor de grondwettigheid heb-
im-. en v- Dedem, van
lienhoven en Pierson de grondwet niet meer
zouden kunnen verstaan of van zins zouden we
zen haar geweld aan te doen! En alsof het
proletariaat, voor hetwelk de kiezers van heden
zoo schrikwekkend bang zijn gemaakt, uitslui
tend te zoeken ware onder de lagere klassen en
niet aan te wijzen zoude wezen in eiken stand
m dien der gegoede klasse evenzeer, die voor
*-aan de
staatsruif zoekt
Een element, dat, naar het blad doet uitkomen
ook tot de neerlaag sterk moet hebben meege
werkt, is de antipathie tegen den leider der
verafschuwt, dwingt hem broederschap te drin- j
de partij die hij als anti-clericaal al-
ze dwingt hem op een
Zooals we onlangs reeds
dwingt eerbied af.
Maar meer dan dat.
Nog niet genoeg wordt
noegzaam licht laat men vallen op liet eigen
aardig karakter dezer ontslag-aanvrage.
Eerst in de naaste toekomst zal het meer in
’t oog vallen, hoe veelbeteekenend het heengaan
van dit Kabinet is.
Gesteld, het ministerie had besloten, met het
voorstel tot grondwetsrevisie in de nieuwe Kamer
te verschijnen, zou dan daarmee niet den aard
der verkiezingen, het karakter der ontbinding,
miskend zijn
Hernaaldelijk heeft het woord geklonken in
de jongste stembusbeweging
De nieuwe Kamer is er een ad hoe.
AV elnu, deze mededeeling, door niemand
weersproken, stilzwijgend aanvaard en als juist
erkend, maakte het reeds ondoenlijk, die ad
hoc-Kamer te plaatsen voor een brok grond
wetsherziening.
Maar ook al hadden Tak en zijn collega’s
zich alevel laten vinden voor dit denkbeeld,
waarvoor van conservatieve zijde werd geijverd
Haar men wil, zou dan het deel bereikt zijn
met een vergadering, die grootendecls conser
vatief is Immers neen
Het zou een vergadering zijn, in hoofdzaak
overeenkomend met die, welke in ’87 artikel
89 van den ouden Heemskerk slikte geen haar
beter tenminste.
Het eenige dat dan te verwachten ware, laat
zich licht vóórspellen
Ziet, we hadden een artikel van caoutchouc
en nu krijgen we er een van guta-percha of
ïom-elastiek.
Neen, Tak kon na de teleurstelling in zijn
fertrouwen op het kiezersvolk onmogelijk nog
’ok een proef te nemen met het uitverkoren
mik.
Maar ook al had de minister zich laten over-
mden tot meegaandheid al had hij ten slotte
billen buigen en zich nogmaals willen bloot
bellen aan de schimpscheuten van de N. R. C.
!n diens conservatieve bentgenooten, heusch
^ar, bet zou op niets anders hebben kunnen
btloopen dan op den politieken dood van onzen
'renner.
ken en
tijd zoo gaarne mocht,
distantie te blijven.
opmerkten
Verloren heeft alleen de N. R. C.
Uit nooddwang zullen die heeren
de heeren Haffmans
om de democratische spruit
diening te rijden.
Vooruit maar
Waarlijk, zoo iéts is mislukt, het is de poging
om de liberale hybried in ’t leven te houdcn°;
zoo iéts is gelukt, het is de poging van Tak c. s.
om het democratische kuiken te laten uitbroe
den door de conservatieve hen.
En terwijl Maasbode en N. R. C. in raadka
mer bijeen zijn om de portefeuilles te verdee-
len, roepen we de democratische partij een har
telijk welkom toe.
B E K E N jTm A K I N~G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, brengen ter openbare kennis,
de volgende
KENNISGEVING.
De COMMISSARIS der KONINGIN in de
provincie Friesland,
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Sta
ten dier provincie, van den 26 April 1894,
no. 3, le afdeeling J, alsmede op art. 11 der
wet van 13 Juni 1857 (Staatsblad no. 87)
Brengt ter kennis van de belanghebbenden,
dat de visscherij in de provincie Friesland voor
het jaar 1894 zal zijn geopend van den 1 Ju
ni a. s. af, met uitzondering van de visscherij
met de zegen, die van 1 September af zal zijn
geoorloofd.
En zal deze op do gebruikelijke wijze
den afgekondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 30 April 1894.
De Commissaris der Koningin voornoemd
(get.) Van HARINXMA thoe SLOOïEN’
Sneek, den 4 Mei 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretvris.
B E K E N D M A K I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op_ de artikelen 6 en 7 der Wet van
2 Juni 1875, (Staatsblad no. 95), tot regeling
van het toezicht bij het oprichten van inrich
tingen, welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken
Brengen ter openbare kennis, dat ter Secre
tarie der gemeente ter visie is gelegd een ver
zoek met bijlagen van JACOB TIENSTRA,
van beroep Bakker, wonende te Sneek, om ver- i ben aanvaard alsof"Smirte
gunning tot het oprichten van eene BAKKE- I ^SOt bm‘dt
RIJ, in het gebouw staande aan het Grootzand
alhier, Wijk 11, no. 14, kadastraal bekend ge
meente Snoek, Sectie B, no. 3083.
Dat op Zaterdag den 19 Mei 1894, des mid
dags te 12 uren, ten gemeen tehuize gelegen
heid. zal zijn, om tegen die oprichting bezwa
ren in te brengen en deze mondeling en schrif- i
gon, gedurende drie dagen vóór evengenoemd I
tijdstip ter Secretarie der gemeente, in de ge-
wone bureau-uren, van de ter zake ingekomen
- hebben te niet gedaan, het werk namelijk
de nieuwe partijgroepeering.
I Aan Tak komt den dank toe van het Nedcr-
landsche volk daarvoor, dat hij den politieken
aan hem de eer don eersten stoot te hebben
zoo en j gegeven aan de organisatie der democratische
partijen zou nu het oordeel niet algemeen
afkeurend uitvallen over den vroedmeester, die
het verloste kind dadelijk bij de geboorte reeds
i doodde
Neen, Tak kon niet anders hij was dit
verplicht aan zijn karakter en zijn naam hij
werd daartoe gedrongen door het belang van
land en volk hij was dit verschuldigd aan de
jonge en frissche spruit, die in Tak den vader
aanschouwt.
Tak handelde uit nooddwang, toen hij het
middel afwees waardoor het liberalisme van alle
gehalte weer bijeen kon worden gebracht.
Daarvoor brenge de democratie den flink
doortastenden minister de rechtmatige hulde.
Zijn heengaan is evenzeer als zijn optreden
in ’t belang der democratie geweest.
Men mag het betreuren dat de zaak zoo ge-
loopen is, er is niet de minste reden voor het
geweeklaag van den professor v. d. Linden,
die waarschijnlijk gebukt gaat onder den druk
van zelfverwijt; er is hoegenaamd geen reden
om te treuren als zij die geen hope hebben
er kan geen sprake zijn zelfs van droefheid
dan voor de plutocratie, die zeer goed begrijpt
dat door het aftreden van Tak het zegel ge
hecht is aan de nieuw gevormde volkspartij.
„Geen fusie oordeelde Tak.
Dat oordeel stemt tot blijdschap
jammeren het zijn niet anders dan
tie ven.
Wat toch moeten ze aan vangen
Als de democratische kamerclub zich op eer
biedigen afstand weet te houden en even hel
der inziet als Tak en Pierson dat van fusie
geen sprake mag zijn, is de eerste gewaarwor
ding der triomfeerende groep verlegenheid.
Het beste bewijs, als nog een bewijs er voor
noodig mocht zijn, dat de zege er een was a
la die van den Koning welke ook met dolle
olifanten wilde vechten en door zijn eigen dik
huiden werd vertrapt en vertreden, het is dat
de bovelvoerenden onder de overwinnaars reeds
krabben achter hun ooren.
Ze willen niets van Rome weten en toch zijn
de liberale conservatieven eigenlijk de trekdie
ren voor Rome’s zegekar.
Ze moeten, bon gre mal gré, trekken of de
roomsche koetsier legt er de zweep over.
Wat ons betreft, we zullen het gelaten aan
zien laat Rome er maar gerust op los ranselen.
Want zoo is het. De eenige partij die ze
geviert in elk opzicht, het is de partij Haff
mans c. s.
En de andere partij, die zegeviert, zij het ook
slechts in een enkel opzicht, het feit namelijk
der geboorte, het is de democratische.
Daar staat nu de N. R. C.
De partij die hij als clericaal in zijn geweten
I 1
EKE
j
er
i
i.
i
6
6
av^t,
;‘^S>^Cy)
i
i
i
L-
3
G
’<-X, '1
I ji-'a;
C. 8*
nu naast
c. s. op den bok moeten
-t naar de doopsbe-
