„B
KW
D.
1
«MEMlWMOmSSBlSWS
ri
I
l 1
ft
I
Nu. 51.
N E G E N“E N-V EERT I G- ST E
A A R Q A N G-.
'O*
1894,
rv
i
W O ID JN O o-
S7 J V i.
1
Van oud-liberale zijde deed
I
eindelijk den moed aangewak-
U I T
De kies-
BINNENLAND.
■st!
O
Alle brieven
in te zenden.
elders, zag
wat men
en op het plat-
F -
L
ft
lating
Voor
democratischen weg op willen,°is dan doo/dê
Unie-vergadering de richting aangewezen, den
I
"n,:
Deze CO UP AN T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
Maar wat blijft er voor v. Tienhoven over?
A iet meer dan wij steeds verwacht hebben.
Ren naam, dien niemand hem benijden zal
In het Paleis van Justitie komt de hoofdre
dacteur mr. D. S. terug op ’t gebeurde te Zie-
nkzee met den uitgever der Zie.rikseesehs
Hij deelt het adres van den uitgever mede
en doet opmerken dat het gebeurde, wanneer
12 “^edeelmgen juist zijn en naar hij er
,r er vooralsnog geenerlei aanlei-
ng hieraan te twijfelen een Zonderlingen
indruk maakt. In het berichtje, voorkomende
in de Zierikzeesche Nieuwsbode, is zeker geen
i spoo,r/,an eft> strafbaren inhoud to ontdekken
en dit bericht op zich zelf kan dus niet de
tusschenkomst van de justitie rechtvaardigen.
i m°et,d|ls een ander strafbaar feit zijn ge
pleegd, althans naar de onderstelling der rechter
lijke autoriteiten.
„Wellicht, aldus besluit mr. D. S., hadden
zij hier het oog op art. 272 wetb. v. strafrecht
en meenden zij dat een raadslid, die publiceert
wat in geheime zitting is behandeld, in verband
niet art. 43 laatste lid der gemeentewet het
zooeven geciteerde artikel der strafwet over-
need t. Is dit zoo, dan bestond zeker de be
voegdheid den heer Waale als getuige te hooren
en was deze ook verplicht getuigenis der waar
heid af te leggen. Zijn weigering om den naam
van den berichtgever te noemen, was dus vol
gens de wet niet gerechtvaardigd. Toch komt
liet mij voor dat de redenen door hem opgegeven,
waarom hij aanvankelijk de van hem verlangde
inlichting weigerde, zeer is te billijken en dat
dus het vonnis van in gijzeling stelling wel
was in overeenstemming met de wet, maar niet
met de billijkheid. Wat daarvan echter zij. ze
ker is het dat, toen de heer Waale ten slotte
den naam van den persoon, aan wien hij zijn
bericht had ontleend, wel had genoemd, zijn
invrijheidstelling onmiddellijk had moeten vol
gen. Doordat dit niet is geschied, is zeer stel
lig aan art. 68 Strafvordering een geheel ver
keerde toepassing gegeven en een zeer ernstige
niet gerechtvaardigde inbreuk gemaakt op do
vrijheid van een Nederlandsch staatsburger.
Met de redactie van het Weekblad van het Pecht
erken ik gaarne dat de Tweede Kamer niet in
staat zal zijn den adressant aan herstel van
grieven te helpen. Maar juist daarom schijnt
het mij plicht, dat de pers in deze haar oor
deel niet terughoudt, maar op de hier plaats
gehad hebbende zonderlinge wetstoepassing de
volle aandacht vestige. Want niet alleen geldt
het een quaestie van de vrijheid van het indi
vidu, maar mij dunkt dat door een optreden van
de justitie als te Zierikzee plaats had, ook de
rechten eener vrije drukpers niet volkomen
zijn geërbiedigd.
van oud-liberale zijde deed men het den l
laatsten tijd voorkomen, als bestond er tusschen
haar en de democratische groep in den lande
----..1 van meer en minder; ook
de heer van F
«endbriefwerkzaamheid, den nadruk
klopte ter plaatse waar hij geroepen was dien
harteklop waar te nemen en te onderzoeken.
Toen was de fractie van het behoud er bij
om te ontkennen dat het maatschappelijk lichaam
ziek was, terwijl de andere fractie mei den
arts er op wees, dat aan de voorwaarde voor
blijvende verbetering nog niet was voldaan,
zoolang niet het geneesmiddel was toegediend
voor de ziekte waaruit de pestbuilen en etter-
I gezwellen waren voortgekomen.
De een wenschte niet zoover te gaan als de
ander, ziedaar het gradueel verschil.
Maar het specifieke verschil kwam duidelijk
aan ’t licht in de geheel onderscheiden opvat
ting en wegneming der kwaal.
W el is waar hebben ook de heeren der oud-
liberale partij toegestemd in uitbreiding van ’t
kiesrechtmaar deze hervorming werd meer
voorgestaan met het doel om aan „den poli-
tieken waan van den dag” te voldoenmen
zag er slechts een tevredenstelling in van den
„verkeerden” tijdgeest, een daad, die als bewil
liging in den volkseisch den vrede tusschen het
„waanzinnige” volk en de liberale partij weer
voor eonige jaren zou verzekerenmeu wilde
of durfde het vertrouwen des volks niet geheel
trotseeren en verbeuren en stond dus deze con
cessie toe om aan ’t stuur te blijven, zooals de
Russische heer stuksgewijze wat loslaat voor
de wolven die zijn slede achtervolgen.
Om de dwingende kinderen tevreden te stel
len en de huismoeder de zwaarte van haar taak
wat te verlichten, zou pa de grootste bengels
dan maar meenemen op de wandeling.
Maar welgemeend, van harte, sprak alleen een
der geestverwanten, de heer d’Ansembourg uit
Limburg, die hoegenaamd geen uitbreiding wilde.
De man werd berispt over die uitlating die
berisping zegt duidelijker dan een ellenlang
betoog, hoe bang do conservatieven zijn geweest
in de dagen van den stembusstrijd voor de uiting
van den polifioken volkswaan.
Daartegenover weer staat de andere partij in
haar onbewimpelde verklaring, dat zij vertrou
wen stelt in den geest van het volk.
Een specifiek onderscheid dus weer.
En nu is gevraagd, of deze twee liberale
fracties niet bijeen zouden kunnen blijven.
Men vroeg, of het oogenblik van scheiding
wel nu reeds aangebroken was of het geschil
over het kiesrecht, immers een verschil van
meer of minder, wel cardinaal genoeg was om
op dien grond scheiding uit te spreken.
Wij beschouwen deze vragen als een uitvloei
sel van de gemakzucht; den ouden sleur wil
men blijven volgen, voortmodderen in het stil
staande water, bestendigen de vroegere verhou
dingen en voorkomen de verbreking van oude
banden, hoe onzedelijk deze ook zijn geworden.
Tegenover deze verlepte beschouwing staat
thans, blijkens de jongste vergadering der libe
rale Unie, het frissche denkbeeld, dat men
wil in democratische richting. Natuurlijk zullen
de uitgebioeide en verschrompelde planten na
deze verklaring in afzondering den bronstijd
willen slijten, en hiermee is de scheiding zonder
uitspraak van den rechter door vrijwillige ver-
De Amst. heeft reeds dadelijk een artikel °-e-
wijd aan „Mr. Van Tienhoven en de crisis”.
Het blad wijst er op dat de heer Van Tienhoven
in 1891 aan de Koningin verzweeg op welke
i voorwaarde de ministers zich per brief met hem
hadden verbonden ten opzichte van het kiesrecht-
ontwerp, terwijl hij zich ten slotte plaatste tegen
over zijn collega’s en in verstandhouding stond
met de bestrijders van het ontwerp.
De eepige conclusie die het blad uit de een
voudig onbetwistbare gegevens kan trekken is
de volgende
„De minister van Tienhoven heeft als kabi-
netsforma,tor de treurige eigenschap vertoond
die men in hem als burgemeester van Amster
dam zoo lang had kunnön waarnemen de eigen
schap, waarvoor wij ook het nieuwe kabinet zoo
herhaaldelijk gewaarschuwd hebben de zucht
tot knoeien, hem als aangeboren
Der Regentes zelfs heeft hij de waarheid ver
zwegen Ook in het ernstigst oogenblik, dat hij
ooit beleefd heeft, toen hij nl. bij Hare Ma
jesteit de kiesrechtuitbreiding had in te lei
den was hij „advocaat”, en toen hij in
Maart van dit jaar zijn houding tegenover zijn
collega’s bij H. M. moest goed praten
was hij evenzoo „advocaat” en niets beters
dan dat.”
Hij zocht zijn kracht in een woord. De kies
wet was niet verworpen en daarom behoefde de
Kamer niet te worden ontbonden
„Wat deden Tak c.s. ook van wal te steken,
met mr. v. Tienhoven Die zwakheid is ge
straft. Maar, na deze erkentenis past het Tak
c.s. te prijzen, omdat zij de kieschheid hebben
gehad hun ontrouwen broeder te sparen, den
man door wiens treurige woordbreuk de kies
rechtuitbreiding inderdaad is gestrand. De
kieschheid prijzen wij niet echter het beleid.
Want de verkiezing had hoogstwaarschijnlijk
een geheel anderen afloop gehad, wanneer zij,
ln. het belang van volk en kroon, voor de stem
ming wat nu gepubliceerd is hadden openbaar
gemaakt.”
„Tak en de zijnen komen moreel ongedeerd
uit dezen strijd, aldus besluit het blad.
ALA LhTEPTlkN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer Cents. Bij abonnement is de prijs
elangrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. J
Aan de Kamer zijn thans medegedeeld de
stukken, die betrekking hebben op de ontbin
ding der Tweede Kamerhet advies van den
ministerraad aan de kroon, het afwijkend advies
van den heer Van Tienhoven, een rapport van.
den heer Tak en een brief van denzelfden heer
aan den heer Van Tienhoven, het advies van
den ministerraad op de aanvrage om ontslag
van laatstgenoemden minister en het schrijven
van H. M.waarbij toestemming tot de ont
binding wordt verleend. In de groote bladen
beslaan deze stukken eenige kolommen druks,
die wij natuurlijk niet kunnen overnemen, ter
wijl wij ons tevens van het geven van extract
onthouden, omdat daarin onmogelijk een dui-
D E PERS.
De verhouding was vrijwel dezelfde als die
tusschen de twee fracties in de linkerzijde bij
onze „Volksvertegenwoordiging.”
Het kabinet Roëll-van Houten steunt nu op
slechts één derde der vroegere liberale partij
en behoeft, om te blijven zitten, den steun der
roomschen en der anti-revolutionaire aristocra
ten een cabinet d’affaires dus, dat in kleur
loosheid of kameleontische veelkleurigheid be
stemd is een tegenhanger te worden van een
der Heemskerkkiaansche combinaties een con
servatief ministerie, welks rustig bestaan gele
genheid biedt voor de zuivering en als mijlpaal
op den weg voorbeschikt is de plek aan te wij
zen waar geschreven zal worden
Hier gingen onze wegen uiteen.
haar
slechts een verschil
Houten legde, in de dagen zijner
.ft er op, dat j
giadueel verschil do oorzaak was der verwij-
deijng, en de N. II. Cl. c. a. baseerden op dit
„feit” hun verwachting, dat de oude liefde niet
roesten en de oude trouw terug keeren zou
onder hen die onlangs in volle wapenrusting
elkaar naar het leven stonden.
geloofden niet aan deze verzoening, om
dat wij in de twee fracties niet enkel een
giadueel, maar ook een specifiek verschil meen
den op te merken.
Ei was specifiek verschil van opvatting om
trent de taak die de liberale partij in de naaste
toekomst had te volvoeren, omdat men ver
schilde in de beoordeeling en waardeering
der maatschappelijke toestanden.
Beide fracties erkenden dat verbetering van
staatswege niet kon uitblijven, maar terwijl de
een het maatschappelijk gebouw slechts wilde
resiaureeren met een spijker hier, een nieuw
behangseltje daar en wat verf weer i
de ander dat het gebouw, als zijnde
in groote steden revolutiehuizen
teland bouwvallige woningen noemt, een meer
radicale herstelling vorderde.
Beiden gevoelden de drukkende temperatuur
en waren het eens over de noodzakelijkheid
van verversching, maar terwijl de een uit vrees
voor tocht zich wilde beperken tot het aanbren
gen van een opening in de zoldering waardoor
de bedorven lucht zou kunnen ontwijken, meen
de de ander dat bij afvoer van verteerde- nog
toevoer van versche lucht vereischt werd.
Of, zonder beeldspraak te gebruiken
De een zocht verbetering in betere regeling
der plichten, de ander wenschte in de eerste
Plaats afschaffing van voorrechten en opheffing
van onrecht.
Bij den eerste gold daarbij den regel
Mogelijk quiete on
teggen bij den tweede
zoo min
movere, zou Bismarck
--> zoo flink mogelijk,
'adicaal.
Gradueel verschil bestond slechts in de meer
of minder sterke afkeuring onzer maatschap
pelijke verrotting, maar specifiek verschilden de j
partijen in de methode van genezing der kwaal.
Zoolang het dan ook betrof het uitsnijden
•er rotte plekken en het opleggen van hecht-
1 eisters, konden de twee samengaan, al was
’ok hier weer een quaestie, en wel over de
Jiepte waarop men de wond zou uitsnijden.
De minister Pierson kon dus met beider toe-
•emming het mes hanteeren, maar de quaestie
’ver het „hoe diep” was oorzaak, dat de ope-
'atie geschiedde met kunst- en vliegwerk, zon-
•er deugdelijk afdoend resultaat.
Maar toen een ander, de minister Tak, als
eneesmeester wilde optreden en daarvoor begon
’et het voelen van den pols, toen reeds moest
eze constateeren, dat het hart des lauds niet
een voldongen feit geworden.
ons, die mot de jongere fractie den
Unie-vergadering de richting aangewezen,
tocht vergemakkelijkt, door de verwijdering der
hinderpalen en eindelijk den moed aangewak- j
kerd door het heugelijke feit, dat de meerder- Nieuwsbode.
heid, die mee vooruit wil, verreweg de minder-
heid in stemmental overtrof.
bij voegt bestaat
1
Waw
0
I
I
r
ii
u
i
■t»?
I
