1 m
1
■IS- ffl 1DÏKWM1DVOOR1
CBBffl III B1RMIIHKW SBL
Ir. TREUB sa Os Lanöuatioaalisalis,
Bi
A
Al
No. 82.
N E G- E N-E N-V EERTIG8TE J
1894.
t
t
13 O O T O 13 EC 13.
Weekbl.
klagen
en gevaarlijk
i
i
Alle brieven
in te zenden.
t
e
n
L
1
k
!-
Cents. Bij abonnement is de prijs
-1 te vernemen bij
Eeze CO UR ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS-
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
den
onverantwoordelijk verzuim,
economi-
mingsgezinde de meeste waarde; ze
n m wmm mimanBiaiwiawumang»
en
onver-
te wijden, in-
-1 onze
mer onmisbaar, ze heeft dus voor den hervor- maatschappij zich beweegt niet alleen het euvel
vormt het bestendigt, maar het verscherpt
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-
voor eiken regel meer 71/i C _U
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
zamerhand ernstiger wordt en dat het met huis
middeltjes niet gaan zal op den duur.
Dit hebben de voorstanders van landnationa
lisatie ingezienhebben ze zich noodeloos be
angst gemaakt, des te beter.
De tijd zal het wel leeren, maar ze hebben
althans het verwijt niet verdiend, hun door mr.
Treub toegevoegd ze hebben de historie be
studeerd, misschien gebrekkig, wellicht met hel
derheid en takt, maar onwetenschappelijk
zijn ze toch niet, wanneer ze, alvorens reke
ning te houden met ligging, klimaat of aard
van den grond en met de zeden, gewoonten en
het karakter van het volk, zich bezig houden
met de nuchtere vraag: op welke wijze men,
zonder onrecht te plegen, het volk de maag
zal vullen.
Elk mannetje vordert zijn portie. En daar
aan komt veel te kort. En nu ziet delandna-
tionalisator, dat dit euvel aan de vorming van
aard en karakter des volks wel nadeelig kan
worden maar dat allereerst de zorg moet wor
den besteed aan de maag en die gevuld.
Het vraagstuk is ongetwijfeld moeilijk
weerhield zeker meerderen nog dan de
schillige massa om er zich aan
dien men niet zag dat de richting waarin
beginselpunt van zijn reis, en zij die hem wil
len volgen zijn gedwongen door deze deur bin
nen te gaan, omdat zij de eenige is.
Dit laatste nu is een der grootste bezwaren
bij het maken van bekeerlingen, daar deze van
kindsbeen af met de historie, der oude gebrilde
met /pgcheven vinger zijn vertrouwd gewor-
I De heer Treub heeft in het Soc.
paai' aanleiding van het werkje„Toen ik dic
tator wasu, eenige bezwaren ontwikkeld tegen de
landnationalisatie, die wel verdienen aandachtig
F® worden nagegaan.
I De bezwaren dan, door den heer Treub te-
gen landnationalisatie aangevoerd, zijn in ’t kort
leze: dat het denkbeeld onpractisch en onwe
tenschappelijk zou zijn.
I Hij acht de voorstanders door de theorie be
langen en noemt de beweging niet ernstig,
kaartoe als verklaring deze zinsnede gebruikt
wordt
I „Hare voorstanders sloven zich te vergeefs
zij maken zoo goed als geen bekeerlingen.“
I De theorie moge hier of daar reden van be-
haan hebben, als universeel middel kan men
r niet aanwenden; bij ons, waar ze niet spon*
pan opkwam maar uit den vreemde werd ge-
Pporteerd, houdt deze theorie geen rekening
pat de historie en hierin staan de landnatio-
lalisatoren bij de sociaal-democraten ten ach-
p hoewel deze nu en dan in ’t andere uiter-
doet zijn.
Daarom vraagt de landnationalisator den bo
dem, omdat de verdeeling van den rijkdom
hem zeer gebrekkig en in de toekomst een
dreigend gevaar voorkomt, waar de eigendom
van den grond, even als die van het kapitaal,
al meer en meer in enkele handen komt.
BEKEN DMA KING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
kalvermarkt
dit jaar invalt op Maandag den 22 October e. k.
bneek, den 9 October 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester
BENNEWITZ, Secretaris.
KENNISGE VING.
Loting voor fis Nationals Militie.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 11. Ie Afd. M/S no. 882 (Prov. blad no. 83)
Brengen ter openbaren kennis dat de lotino-
van hen, die in dit jaar voor de lichtin^ der
Nationale Militie van 1895 dezer gemeente zijn
ingeschreven, zal plaats hebben in de Concert
zaal alhier op DONDERDAG den 25 OCTO
BER e. k., des voormiddags ten 10 ure dat
op Vrijdag, den 26 October d. a. v., ter ge-
meente-secretarie door of vanwege de lotelm-
gen aanvrage kan geschieden voor de getuig
schriften ter bekoming van vrijstelling van den
dienst, wegens broederdienst of als eenig wettig
zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrijgen
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag’
lijken dienst, tenminste tien dagen vóór den
raad wordt geopend, ter secretarie
moeten worden ingeleverd.
Sneek den 12 October 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris,
VERKIEZING
van Leden der KAMER van KOOPHANDEL
en FABRIEKEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek,
Gelet op art. 11 van het Koninklijk Besluit
van den 9 November 1851 (Staatsblad no. 142),
houdende vaststelling van een Reglement, be
treffende de Kamers van Koophandel en Fa
brieken, gewijzigd bij de Koninklijke besluiten
van 11 Augustus 1859 (Staatsblad no. 80), 12
Juli 1873 (Staatsblad no. 108) en 10 Augus
tus 1894 (Staatsblad no. 142
Maken bekend
dat op Maandag 12 November 1894, van
des voormiddags elf tot des namiddags één uur,
ten Gemeentehuize eene vergadering van Kies
gerechtigden voor Leden dier Kamer zal wor
den gehouden tot verkiezing van vier leden,
ter vervulling der vacatures, met het einde
dezes jaars te ontstaan, wegens periodieke af
treding.
De Lijst der Kiesgerechtigden ligt ter gemeen-
te-secretarie voor een ieder ter visie van heden
tot en met 20 dezer, binnen welken termijn
U vervallen.
I Dit is in ’t kort het résumé van mr. Treub’s
[eschouwingen, die, we mogen het niet ver-
loetnen, ons de heimelijke voldoening verschaf-
|n’ dat mr. Treub er ernstig over gaat denken
|ch als lid van den Bond voor Landnationali-
F*6 te laten inschrijven.
I En waarom ook niet
I De zaak is uiterst eenvoudig mr. Treub’s
hwaren weg te nemen dunkt ons al weinig
fneihjker dan het openen van een deur die
Pot op slot is.
Daar het ons doel is het vaandel der land-
lationalisatie ongerept uit het gedrang te voe-
p en naar de verklaring van mr. Treub een
Peone niet ernstig kan zijn welke weinig of
|een bekeerlingen maakt, zijn we te meer ge
wikkeld om de open deur een duwtje te geven,
WJ1 het bekeereu van mr. Treub aan de land-
■Wionalisatie een ernstiger tint zou geven,
Wtgeen een krachtig hulpmiddel bij het red-
■agswerk van ons vaandel zou ziju.
j I Wij houden geen rekening met de historie
mr. Treub.
Maar in dat opzicht staan we gelijk met de
Werikanen, wier historie nauwelijks twee
•uwen omvat, reden waarom ze rekening zijn
■aan houden met de omstandigheden, dat is
■*et het heden.
Amerikanen zijn daarom juist erkend prac-
■sche menschen, wijl ze bij de aanpassing van
•uwe denkbeelden niet het verleden, de his-
ie> maar het heden, de gegeven omstandig-
■e“en, als uitgangspunt hunner beschouwingen
■uunemen.
Mogen wij dan niet practisch worden genoemd
■anneer we de historie slechts vluchtig over-
■C!)> om in het heden de omstandigheden wat
WUwkeuriger te toetsen aan recht en billijkheid
verschikking dier omstandigheden voor
stellen waardoor naar onze zienswijs de so-
den en niet in de gelegenheid gesteld zijn ook
met de jongere zuster kennis te maken.
Wie dus met mr. Treub den drang en den
lust gevoelt om op economisch gebied tot her
vorming over te gaan, moet zich dagelijks be
klagen over het feit, dat de menigte, zonder
wier stem elke hervorming een onbegonnen
werk is, zoo weinig kennis draagt van het eco
nomisch verloop onzer huidige maatschappij.
Onzer huidige, zeggen we, omdat we als her
vormers practisch willen te werk gaan en dus,
de oude koeien niet uit de sloot willende ha
len, zoeken naar het beest dat het touw om de
horens moet hebben.
De Amerikanen, de Engelschen, de Friezen
zijn ons voor voor ons echter geen reden tot
droefenis. De economische verwording, de evo
lutie van het kwaad, is er chronisch geworden
en ieder ziet aan de verschijnselen dat de ge
neesheer gehaald moet worden.
Bij ons ziet men het gesukkel over ’t alge
meen gelijkmoedig aan men wil nog niet aan
nemen dat de ziekte aanhouden, laat staan ver
ergeren zal.
Wel neen. Een weinig zoethout of drop
voor het hoesten, wat saliemelk voor ’t zwee-
ten, en nog een of ander bitter of zoet, zoo
meent men, en het zal wel weer losloopen.
Zoo men echter de historie van de laatste
kwart eeuw wilde raadplegen, zou men zeer
waarschijnlijk opmerken, dat het gesukkel lang- uittreksels-stamboeken of bewijzen van 'werke-
dag, waarop de eerste zitting van den Militie-
voornoemd
ciale breuk zal geheeld worden of zouden we
onpractisch zijn omdat het verschikkingsplan,
zooals wij dat aanvaard hebben, niet door ons
maar door vreemden is ontworpen
Indien de heer Treub dit mocht meenen, dan
komt het ons voor dat zijn bestrijding niet ern
stig is, blijkende uit de ontstentenis van be
keerlingen naar zijn zijde.
Zeker, we zijn onpractischwe willen dit
gaarne mr. Treub toegeven. Maar dit euvel
geldt ons allen, het geheele Nederlandsche volk.
We zijn onpractisch omdat we zoo moeilijk zijn
te bewegen om afstand te doen van ons oud
mobilair, omdat we te veel hangen aan traditie
en te veel raadplegen met de historie.
Dit gebrek te bemantelen is in Nederland
niet noodighet als een gebrek met den vin
ger aan wijzen daarentegen zeer gevaarlijk, en
nu behoeft men zich dus niet te bevreemden
over het gering aantal bekeerlingen der theorie
van landnationalisatie, maar wel over de bewe
ring van mr. Treub, dat wij, die uit practisch
oogpunt toch een weinig vooruit zijn bij het
overige Nederland, zoo bij uitstek onpractisch
zijn.
Hel is echter moeilijk onder menschen een
stemmigheid te verkrijgen over de mate waar
in men bij maatschappelijke studiën historie en
wetenschap moet raadplegen.
Vooral de laatste is teer in de behandeling.
Neemt men er een grein te veel van, dan wordt
men bevangen door de theorieen een korrel
te weinig maakt ons op eens onwetenschappelijk.
Tusschen Scylla en Charybdis door bekruipt
de reiziger dan ook is het wonder? de
lust, dat er een eind mocht komen aan het ge
bruik van de wetenschappelijke materie bij het
ontwerpen van sociale hervormingen.
Men kan van eerbied vervuld zijn voor de
wetenschap en met afkeer bezield worden voor
de dichtgesluierde onzichtbare die den
naam sociologische wetenschap draagt.
De historie veronachtzamen geldt voor
hervormer als een
De historie inzonderheid die onze
sche ontwikkeling beschrijft, is voor den her
vormer, wat het leeren lezen is voor den ge
leerde.
Menschenkennis is voor den hervormer on
misbaar, maar niemand zal in ernst durven be
weren dat deze kennes het privaat eigendom is
van historie.
Zonder aan de historie iets van haar waarde
te ontnemen durven wij echter met gerust ge
weten neerschrijven, dat maatschappelijke her
vorming door wijziging in de economische ver
houdingen de historie niet volstrekt behoeft en
dat deze enkel dienen kan om toe te zien en
te waarschuwen voor overijling.
Het laatste mag men niet geringschatten,
maar de historie ontleent hieraan niet haar
waarde als factor bij de hervorming.
Deze vloeit voort uit de beschrijving der eco
nomische ontwikkeling onzer maatschappelijke
toestanden, en dat deel is dus voor de hervor-
i.
s
j.
i
i
i
e
e
1
e
r
1
I,
S
8
I.
BETffiEi
