u.
■ffi- II WIRRWIE-BUD Ï90RIII
J
ifiJd
L
Loüii voor fle Nationale ffilitis.
I
No. 84.
N E G E N-E N-V EERTIGSTE J
1804.
A R G A N G.
4
en
IV
III
01.
J
KALVERM ARKT
dit jaar invalt op Maandag den 22 October e. k.
AW
5OORD JEIN SKUJlJO.
A.
I
9
-
40
7 a
0 a
00.
eur
5e
l/8.
,00.
k.
rd:
ha
gen
M.
Oct.
IN.
.00
,50,
eur
,N-
lel-
ch-
t.),
rik
lag
MA
ADVERTENT1ËN
voor eiken regel meer
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
h s
k
/3
bun kansen
zijn de teugels van het bewind in
van het liberalisme, dat door schoon©
beloften het socialisme, en door uitstel van de
verwezenlijking zich het clericalism© van ’t lijf
zoekt te houden.
Deze voorzichtigheids-taktiek van de deftige
heeren, is de proloog van het drama dat ein
digt met den doodelijken afloop der partij.
Het middel waarmee de eene partij wordt
gepaaid, stoot de andere af, vice versa.
De clericalen ergeren zich aan toezeggingen
van sociaal-politieke wetsontwerpen van de re-
geering en de socialisten van alle gading, de
democraten, slaan elke zijwaartsche beweging
van deze regeering naar rechts, elk vriendelijk
gebaar aan het adres der clericalen met wan
trouwen gade.
De socialisten en de clericalen ziedaar in de
toekomst de twee staatspartijen die elkaar zul
len bekampendaar tusschen of daar naast is
geen partij van eenig gewicht denkbaar.
De Belgen maken ons aanschouwelijk dat de
liberale partij als tusschending slechts van tij
delijk nut kan zijn voor een der strijdende
partijen, die niet de kracht nog in zich gevoelt
om in ’t open veld slag te leverenals in den
oorlog is voor de zwakkere elk tusschending
een middel om zich schuil te houden voor het
vuur van den vijand.
De leus le cléricalisme, voilé, l’ennemiheeft
lang gegolden als de leus der liberalen. Deze
leus werd door de democraten sinds lang losgela
ten zij achtten haar niet van actueel belang.
Maar ook bij de liberalen is de kracht dezer
leus verzwaktmen is begonnen in te zien
dat de vijand niet het clericalisme is, maar dat
het socialisme het meest gevaarlijk is geworden.
De liberale partij, het tusschending, is zich als
zoodanig haar roeping bewust geworden. De
clericale macht zal op den duur de zwakkere
zijn en tegenover de democratie zal de rijke
partij als scherm of schutsmuur diensten kun
nen praesteeren, waarvoor Rome niet dankbaar
genoeg zijn kan. Daarom is de opruiming van
dit bolwerk een unheimische voorspelling aan
’t adres van de clericale macht.
In België heeft de werkliedenpartij stoutweg
bij deze verkiezing den doctrinairen den oorlog
verklaard zij wilden de slechting van dit bol
werk, om de clericalen beter te kunnen raken.
Dit was van de werkliedenpartij zeer juist ge
zien, en de progressisten, die dezen schutsmuur
hielpen steunen, begingen daarmee een groote
fout, onvergeeflijk voor progressistische hoofden;
of wel ze begonnen in te zien dat de socialis
tische macht gevaarlijk werd voor de maat
schappelijke „orde” en ze deinsden terug voor
het denkbeeld, dat hun bij de verdwijning van
de liberale schans slechts keus werd gelaten
tusschen catholieisme en socialisten. Hoe het
zij, de progressisten verkeerden in moeilijke
positiethans wordt hun de tijd geschonken
ernstig te overwegen, of na de verwijdering der
liberale tusschenpartij niet een andere daarvoor
in de plaats dient te komen en of niet zij juist
de aangewezenen zijn, die als stootkussen dienst
moeten doen in de toekomst, wanneer de socia
listische partij de oud-liberale leus tot de hare
zal maken
,50,
•00,
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
7*/2 Cents. Bij abonnement is de prjjs
-te vernemen bij
Bij deze Courant behoort als Bijblad Feuil-
leton-nummer 180.
Deze CO VRANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS-
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
de reactie
tie-partij.
De stand der partijen in België is thans de
ze De clericalen gaan achteruitde progres
sisten, die heulen met het liberalisme, verspelen
-15 bet liberalisme is op zijn uitvaart,
deze verliezen komen aan het socialisme
ten goede.
Deze uitslag is ook voor Noord-Nederland niet
zonder beteekenis.
Bij ons
banden
Het artikel van den heer Treub in de Arnst.
over radicalen en radicaal-liberalen wordt nog
steeds druk besproken. Onderscheiden leden
der partij hebben er hun meening over gezegd.
Onverdeeld gunstig is die niet en de meerder
heid schijnt op zichzelf niet bijzonder geneigd
den heer Treub te volgen. Sommigen, als mr.
Z. v. d. Bergh, dringen aan op nadere verkla
ringen en stellen de vraag of de heer Treub
ook eenige inlichting kan verschaffen over do
meening der liberalen met wie men tot samen
werking zou komen. Anderen zijn voor samen
werking op enkele punten, maar tegen samen
smelting.
De heer J. Boer Hz. te Utrecht toont zich
nog het meest iugenomen met hetgeen mr. T.
schreef. Hij vraagt wat er van de eerstvol
gende kieswetstrijd moet worden als allerlei on
derling krakeelende fracties van democratische
richting staan tegenover den aaneengesloten pha
lanx van conservatieven en beschouwt het arti
kel als een’ernstige poging door mr. Treub aan
gewend om de verspreide democraten, voor zoo
ver zij hun beginsel niet ontleenen aan een li
beralistisch, katholiek of socialistisch geloof, te
verzamelen.
Deze laatste meening wordt ook gekoesterd
door den heer Becker te Amsterdam, die vroe
ger tot de radicalen behoorde, maar de partij
verliet omdat zij zich op een gewichtig oogen-
blik de kieswet van Tak niet beslist heeft
kunnen beenzotten over personeele aspiraties.
Iets meer zelfopoffering en iets minder zelf
overschatting acht bij voor de radicalen te Am
sterdam wel noodig. Komt de zaak der samen
smelting niet tot stand en spoedig ook
dan dreigt eensdeels het gevaar dat de radicaal-
liberale fractie, tot krachtig optreden in hare
bewegingen gehinderd, steun blijft zoeken naar
rechts, anderdeels dat de radicale partij zal af
zakken naar links, naar de soc. democr. par
lementairen. Voor zoover niet bij een der ker
kelijke partijen aangesloten, zal dan die bree-
de stroom der middelklasse verstoken zijn van
de voorlichting eener innerlijke krachtige partij,
waarin zij vertrouwen stelt. Wie hiervan voor
deel zullen trekken is niet moeilijk te gissen
en voor langen tijd zal een verwarde politieke
toestand bestendigd worden, waarvan de gevol
gen noodlottig kunnen zijn voor het algemeen
belang.
Dit laatste artikel is dus ook ten deele ge
richt tegen de liberalen, die tot dusver met
uitzondering van de Nederlander van weinig
ingenomenheid blijk geven met het plan. Het
Vad. en de Arnh. Ct.beiden krachtige voor
standers van de kieswet-Tak en van de politiek
door de liberalen: type-Kerdijk, -Veegens en
-Borgesius gevoerd, laten zich ontwijkend uit
en kijken de kat eens uit den boom.
Nog zij vermeld dat het Dagblad het Am-
sterdamsche na de vier artikelen, aan de
zaak gewijd, verder het stilzwijgen heeft be
waard. Thans komt zij er nog eens op terug,
maar om te verklaren dat er h. t zelden een
bodemloozer discussie is gevoerd als die, welke
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag
uittreksels-stamboeken of bewijzen van werke-
lijken dienst, tenminste tien dagen vóór den
dag, waarop de eerste zitting van den Militie
raad wordt geopend, ter secretarie voornoemd
moeten worden ingeleverd.
Sneek den 12 October 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris,
UIT DE PERS.
Le cléricalisme, voila l’ennemi.
Zoo staan de zaken in België en in andere
landen van Europa gaat het dien weg op,
tout comme chez nous.
Bij de eerste uitbreiding van ’t kiesrecht is
van de „regeeringspartij”, zooals ze zich euphe-
mistisch gelieft te noemen, weinig meer te ver
wachten dan een puinhoop, tenzij Rome, dat
bij ons handiger manoeuvreert dan in België,
den steenhoop beschermen wil, om er, naar
Balineeschen trant, schietgaten in te maken.
De verschijnselen zijn er reeds, dat Rome het
voornemen koestert de liberale partij er voor te
schuiven, om achter deze degelijke voorhoede
met hoop op succès te kunnen manoeuvreeren.
Rome heeft geen zitting genomen in ons
liberaal KabinetRome zit er liever achter
Rome zal het den heeren Roëll c. s. niet lastig
maken, mits natuurlijk de heeren Rome
willen beschermen, zoolang de nieuwe combi
natie van liberaal-radicalen en radicaal-liberalen
nog niet wil hechten.
De Belgen hebben Zondag jl. getoond, dat
hun politieke ontwikkeling de onze overtreft,
ondanks of dank zij het katholiek dompertje.
Zij hebben voor ons instantané het licht ge
worpen op den loop der maatschappelijke ont
wikkeling
De democratie over de „liberale” brokkels
heen tegen het clericalisme het clericalisme
achter de liberale schutting tot deze een puin
hoop is geschoten, aldus de toestand bij
ons. Deze twee vullen elkander aande eene
schilderij is de pendant van de andere en zoo
vormen Noord en Zuid nog eens een harmo
nisch geheel op het einde van de eeuw, door
hen als broeders, lotgenooten, ingetreden.
BEKEND MA KING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
Sneek, den 9 October 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester
BENNEWITZ, Secretaris.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 11. le Afd. M/S no. 882 (Prov. blad no. 83);
Brengen ter openbaren kennis dat de loting
van hen, die in dit jaar voor de lichting der
Nationale Militie van 1895 dezer gemeente zijn
ingeschreven, zal plaats hebben in de Concert
zaal alhier op DONDERDAG den 25 OCTO
BER e. k., des voormiddags ten 10 uredat
op Vrijdag, den 26 October d. a. v., ter ge-
meente-secretarie door of vanwege t._
gen aanvrage kan geschieden voor
schriften ter bekoming van vrijstelling
dienst, wegens broederdienst of als een
zoon',
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrijgen,
De verkiezingen in België, met spanning te
gemoet gezien en met krachtsinspanning voor
bereid, hebben den volke een hoogst leerzamen
wenk gegeven.
Het resultaat is, we weten het, voldoende
bekend om te kunnen constateeren, hoe de
stemming is onder het volk.
Ontegenzeggelijk is het oud-liberalisme, dat
zoo hardnekkig aan de geavanceerde partijen
den rug pleegt toe te keeren, in België ver-
gruizeld.
Deze nederlaag, verpletterend als ze geweest
is, valt niet meer goed te maken indien bij de
herstemmingen het socialisme niet bijspringt
zijn de legioenen van Frère Orban, met den
veldheer incluis, voor goed uit het veld ge
slagen.
Staat het socialisme bij de herstemmingen
aan de zijde der „liberalen*4 en mochten deze
winnen, dat mag men waarlijk medelijden heb
ben met de positie van de overwinnaars, die
eerlang zullen gedwongen worden hun anti-
clericalistische leus te laten varen, om zich te
keeren tegen de partij, die hen het veld deden
behouden.
Beter dan zulk een victorie, is de nederlaag;
tenners met de victorie verspeelt de fractie haar
zedelijk prestige en haar vrijheid van handelen.
Hoe het dan ook verder loopt, als vaststaan
de mag worden aangenomen dat de „liberale44
vlag is ondergegaan.
De clericale partij blijft aan ’t roer, dit was
te voorziende mannen die het meervoudig
verplicht kiesrecht hebben uitgedacht, wisten
zeer wel dat deze maatregel alleen den stroom
der geavanceerde denkbeelden nog een tijdlang
zou kunnen belemmeren.
Maar meer dan belemmeren, we zien het aan
den uitslag van deze verkiezing, vermag ook
deze krijgslist niet.
Wanneer men eigen partijgeuooten voorziet
van repeteergeweren en de socialisten laat vech
ten met klap- of donderbussen, staan de par
tijen niet gelijk ondanks deze ongelijkheid
hebben de socialisten op nagenoeg twintig plaat
sen de overwinning weten te bevechten.
Men kan na deze verkiezing geen onwetend
heid meer voorwenden omtrent de meeningen
en gevoelens onder het volk, wanneer men in
de reactie een toevlucht zoekt tegen de revolu-
SAKE
I COIR A 1
mi ij in: r iMiiram sms.
aan-
I
?en
75
7 42
8
8 35
914
929
943
955
10 8
1015
650
7-
77
7 20
8
8-
815
8 35
815
6—*
645'
730'
;s.
- lüi ge-
de lotelin-
de getuig-
J van den
als eenig wettig
/s
‘lis
10 30
