NIEUWS- Ell AIIVEMWIEBUD
De ontwikkeling van den Handel.
Ben meisje mei geld.
VOOR uis
schïs met iraaw
VATST
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Feuilleton.
Tandart^j
HOOFDSTUK I.
ton.
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
11
9
8
7
6
9,5
llall;5
14
15,5
17,5
21
reg.
van
van
ne-
1167
noemen
.40
L20
.70
.50
.15
|.6O
1.35
Door AM0.
ingenomen door
opgericht in 1853,
en in hoofdzaak
de vorige maat
schappij, maar
houdt met de
grooten Oceaan
nu hier, dan daar bezig. Zij zette een bankje met een
zacht kussen onder zijn verwonden voet en bracht hem
hout en een mes. Toen begon zij te strijken en onder de
hand babbelde zij met haar moeder over alledaagsche
onderworpenen deed precies of Johannes er niet was.
Deze sneed vlijtig knijpers; hij werkte daaraan of hij
er zijn brood mee moest verdienen.
Zoo gingen verscheidene uren rustig voorbij. Daar
hoorden zij haastig voetstappen, toen zagen zij een
hoofd voor het raam op straat. Het was Frederik.
«Lina, moeder vraagt of je
Met open mond bleef hij in zijn boodschap steken.
Hij staarde op het drietal daar binnen, alsof hij zijn
oogen niet kon gelooven. Vervolgens vloog een straal
van hartelijke vreugde over zijn gelaat.
«O, hê, dat is Frederik!* mompelde Lina hevig
verschrikt. Zij sprong op en snelde naar het raam, om
Frederik binnen te roepen, maar deze was al weg en
reeds in huis.
«Moeder! moeder! hoor eens! Johannes is bij buur
vrouw Binder! daar zit hij met zijn voet in een kussen!»
riep hij.
Vrouw Burgman zat bleek en met betraande oogen
bij het raam aan Magdalena’s uitzet te naaien. Zij liet
haar werk uit de handen vallen.
«Frederik. dat is niet mogelijk,stamelde zij ongeloo-
vig en toch vloog een straal van vreugde over haar ge
laat.
«Het is toch zoo, moeder! Ik heb goed gezien!»
«Wat is niet mogelijk Wat vertel je daar vroeg
Burgman, uit de keuken tredende, waar hij naar ge
woonte voor het middagmaal zich gewasscheu en zijn
haar gekamd had. Blijkbaar had hij reeds meer gehoord,
En ik kon niet dadelijk weer weg, want mevrouw
wilde eerst een witte japon voor de jongejuffrou-w
gestreken hebben. Je kan niet gelooven, hoe ik in angst
was, dat je weg zou wezen. Ik ben bij den apotheker
ook geweest, hier is zalf. Wij zullen den voet nog eens
wasschen driemaal daags heeft hij gezegd en
volstrekt niet loopen, Johannes! Kijk, daar heeft hij
waarlijk het bed terecht gelegd op de kist!« Zij keek
hem met vriendelijke verbazing aan, och, wat deed hem
dat goed.
«Maar hierboven kan je niet blijven, hoor Johannes!
Je moet naar beneden bij moeder. Ik heb er met haar
reeds over gesproken. En je kan misschien wel een
paar dozijn knijpers voor me snijden, dat is gemakke-
lijk, om het waschgoed aan de lijnen te hangen. An
ders doet moeder het voor me, maar die is nu zoo
zwak.«
Zoo babbelde zij voort en vroeg niet, of hij wilde.
Al had zij hem nog zooveel laten doen, met zeker
behagen zou hij het gedaan hebben. Wel was hij niet
op zijn gemak, dat hij vrouw Binder onder de oogen
moest komen, maar hij moest door den zuren appel
heen bijten. Echter maakte de zieke vrouw het hem
gemakkelijk genoeg, want vriéndelijker dan ooit te
voren stak zij hem de hand toe.
«Welkom, Johannes! Komaan, zet je stoel maar dicht
bij mijn bed, dan heeft Lina meer ruimte,» sprak ze
hartelijk. Hij was er door getroffen. Droomde hij? Was
het slechts een akelige droom,'dat hij vijf jaren rond
gezwalkt had? Ja, rondgezwalkt, nu eens volop geld
verdienende, dan het tot de laatste penning in slecht
gezelschap verkwistende. Ach neen, het was geen
droom, juist door dat leven was hij een vagebond ge-
maar ik kom dadelijk terug.»
Het regende bij stroomen en bovendien voelde Johan
nes hevigen pijn aan zijn voet.
«Ik kan toch niet weg, al wilde ik ook,« dacht hij
en begon zich op te frisschen zoo goed hij kon. Onder
hevige pijn sleepte hij zich met groote moeite naar
het zolderraam; hij had slechts de hand uit te steken,
dan liep ze vol water en zoo waschte hij zich. Dat
deed hem goed. Hij had nog een oud zakkammetje
an dit deed nu dienst, om zijn haar en baard wat in
orde te brengen.
Hij wilde zindelijk en netjes zijn als Lina kwam. Ook
legde hij het bed weer terecht, zooals het gisteren op
de kist had gelegen en maakte zoo goed hij kon «de
kamer aan kant«. Lina moest daar niets aan be
hoeven te doen, zij had toch reeds last genoeg van
hem.
Het ontbijt smaakte hem voortreffelijk; nu dat afge-
loopen was, wachtte hij vol verlangen op Lina, en die
kwam niet. Nu kon hij zijn gedachten niet meer ont
vlieden, nu kwelden en folterden ze hem en brachten
hem opnieuw tot doodelijke schaamte en zwaar be
rouw.
Meermalen was hij in arren moede op het punt van
weg te loopen. Maar waarheen Och, wat kon dat
schelen? Als hij maar weg was, hij was immers toch
maar een landlooper! En dan dacht hij weer aan L’na
en hoe zij gisterenavond voor hem gezorgd had, en dat
deed hem goed. Zij was de eenigste op aarde, die toch
wat voor hem over had.
Hij wachtte haar met ongeduld. Eindelijk kwam zij
de trap op, haastig en met lichten tred, als vreesde
zij voor iets.
De man, wiens arbeid met welslagen wordt be -
kroond, mag rekenen op de toejuichingen der menigte.
(Dr. Theod. Jorissen.)
Moeilijk natellen.
«Mijn assistent zal nu raden, hoeveel haren de een
of andere heer van dit gezelschap op zijn hoofd heeft*,
zei de goochelaar.
«Hoeveel heb ik ei?« riep een heer met een zwaren
haardos.
«Twee millioen vierhonderd zeven en vijftig duizend
zeshonderd vier en twintig,» was het antwoord.
«Als mijnheer zijne haren natelt, zal hij zien, dat het
uitkomt,» zei de goochelaar.
verpool naar -New-York 15 dagen, terwijl de
zelfde reis duurde:
in 1850 bij 9,5 knoop snelheid, circa 13 dag.
Welk een geluk als men ontvankelijk is voor
kuust; dubbel leeft, die daarmee leeft.
(0. Vosmaer.)
en Nederland 288.
we een vijftal der
de nieuwste schepen
Zoo loopt bv. de
Kaiser Wilhelm II«, die in 1902 te Stettin
van stapel liep, met een snelheid van 23,5
knoop.
Is de snelheid dus aanmerkelijk toegenomen,
niet minder is dit het geval geweest met de
afmetingen der vaartuigen. Wij geven ter be-
oordeeling daarvan enkele cijfers, betrekking
hebbende op de beide grootste stoomschepen
der wereld, nl. de Engelsche «Celtic» (nu reeds
weer in grootte overtroffen door de in Enge
land te water gelaten «Baltic», die een inhoud
heeft van 23.700 ton) en de Duitsche «Kaiser
Wilhelm II«. De afmetingen van lengte, breedte
en diepgang bedragen voor deze beide zeereu
zen respectievelijk: 213,5 M. en 215 M., 22,8
en 21,2 M. en 11 en 8,4 M. De bruto-inhoud
bedraagt 20800 en 19500 register-ton (1 reg.-
ton 2,83 M3) en de snelheid 16 a 17 en 23,5
zeemijl per uur.
Tot het verkrijgen van deze snelheden ge
bruikt de «Celtic* machines van 14000 paarden
kracht en 't andere vaartuig 40000. Overeen
komstig den verschillenden aard der beide vaar
tuigen kan het eerste vervoeren 500 kajuits-
en 2360 tusschendekspassagiers, terwijl het
een bemanning heeft van 335 man, welke getal
lenbij het andere resp. zijn 1000, 810 en 585.
Dat ook ons land niet achtergebleven is,
moge blijken uit een vergelijking van den in
houd der nieuwere en oudere schepen van de
«HollandAmerika lijn*. Hadden de oudere
vaartuigen een bruto-inhoud van 3600 register
ton, deze is bij de nieuwere gestegen tot
12,500 ton.
In 1903 bedroeg over de geheele wereld
het aantal stoomschepen, waarvan de inhoud
niet minder was dan 100 reg.-ton, 13106 met
een bruto inhoud van 24967638 en een netto
inhoud van 15431974 reg.-ton. (Terloops zij
hier opgemerkt, dat met netto-inhoud bedoeld
wordt het laadvermogen).
Van dit groote aantal had Engeland alleen
De laatstgenoemde snelheid wordt nog
overtroffen door die van
der Duitsche handelsmarine.
--en<_
latinfc
boot en ijsbreker «De Ermack», de g»l moet
en krachtigste ijsbreker, die tot nog toe ge
bouwd werd. Deze viervoudige schroefstoom
boot, die in Engeland te Walker-on-Tyne ge
bouwd werd, is 305 voet lang, 71 voet breed
en 42 voet diep. Met 3000 ton kolen aan
boord verplaatst zij 8000 ton en is zij in staat
met 12000 paardenkracht door een ijslaag te
stoomen van 10 voet dikte. De «Ermack*
woelt het ijs niet op, maar drukt het neer;
daarom is er aan den geheelen romp geen
enkele hoek te vinden, waarop het ijs vat kan
hebben. De kanten zijn even rond als van
een appel en elke oppervlakte, waarmee het
ijs in aanraking kan komen, heeft den vorm
van een kromme lijn. Ieder, die iets gelezen
heeft omtrent de reizen van walvischvaarders,
weet, wat het zeggen wil voor een schip, als
het vastraakt in het ijs. Het staat ongeveer
gelijk met een noot, die vastgeklemd zit in
een kraker. Met de Ermack kan dat even
wel nooit het geval zijn; indien zij ooit werd
ingesloten tusschen eenige dichte ijsmassa’s
zou ze eenvoudig langzaam en zonder den
minsten schok te gevoelen naar omhoog gaan.
In dien tusschentijd zouden hare krachtige
pompen aan het werk gezet en enkele com
partimenten met water gevuld worden, en ten
slotte zou het ijs een gewicht van 10000 ton
moeten dragen of zwichten voor den last.
Vrij zeker zou het ijs zulk een proef niet
doorstaan: de Ermack zou stellig in het water
terugglijden, aan weerszijden omgeven door
een berg ijsschotsen en daarna zou zij haar
taak weer hervatten.
XII.
De omvang van het stoombootverkeer op zee.
Voor de ontwikkeling der stoomvaart is
zeer veel belang de groote besparing
steenkolen, die men door het in gebruik
men van betere machines wist te verkrijgen.
Terwijl men in 1837 het kolen verbruik per
paardekracht rekende op 3 K.G., tegenwoordig
is dit teruggebracht tot 0,75 K.G.
Niet alleen verkreeg men hierdoor een belang
rijke bezuiniging, maar werd het ook mogelijk,
eene kleinere ruimte voor kolenberging aan
de laadruimte te onttrekken. Dit laatste wordt
bovendien nog in de hand gewerkt door het
oprichten van kolenstations op de route der
stoomschepen, waar deze hun kolenvoorraad
kunnen aanvullen. Vooral Engeland heeft een
groot aantal van dergelijke stations opgericht,
doch ook de andere mogendheden, er naar
strevende om in dit opzicht hun onafhanke
lijkheid van Engeland te vergrooten, hebben
in de laatste jaren dit voorbeeld gevolgd. Ons
land heeft voor een paar jaren een dergelijke
inrichting tot stand gebracht in de Sabang-
baai op het eiland Weh.
Een geheele omwenteling is door al deze
verbeteringen in de stoomvaart teweeggebracht.
Gelijk aan drijvende hotels, op de weelderig
ste wijze ingericht, voorzien van alle gemakken,
leggen de nieuwste stoomschepen der Duit
sche en Engelsche lijnen den weg naar de
Nieuwe wereld in 5 a 6 dagen at terwijl de
«Savannah* daarvoor, gelijk wij vroeger zagen,
26 dagen noodig had. Enkele sprekende
cijfers mogen nog nader de kolossale
ontwikkeling der stoomvaart aantoonen. In
1840 besteedde een stoomschip bij een snelheid
van 8 81/, knoop*) voor de reis van Li-
De snelheid van een vaartuig wordt aangegeven
in knoopen, waaronder men verstaat den afstand tus
schen twee opvolgende knoopen in de loglijn. Die af
stand is gelijk aan 71?0 zeemijl of 15,4 M. Wanneer nu
de zandlooper, die men bij het loggen gebruikt, 45 se
conden loopt, en er in dien tijd 30 knoopen afloopen,
dan herleidt men dit aantal tot een halve minuut. De
herleiding geeft 20 knoopen per halve minuut, het vaar
tuig loopt dan een gelijk aantal zeemijlen, dus 20, per
uur, gelijk blijkt uit de volgende berekening:
per 7, min. 20 knoopen 7, zeemijl,
dus per uur of 120 halve min. 120X7» zeem.—20 zeem.
5839, Duitschland
Onder dit getal
grootste:
Maatschappij «Nederland*:
Mailboot «Koning Willem III* 4524
Vrachtboot «Timor* 3608
Rotterdamsche «Lloyd*:
Mailboot «Sindoro* 5468
Vrachtboot «Soerabaja* 2441
«Ned. Am. St. Maatsch.*:
Potsdam* 12522
nadat de eerste stoomschepen
Amerika ge-
1860
1870
1880
1890
1900
Mailboot
Reeds kort
den overtocht van Europa naar
daan hadden, ontstonden er maatschappijen,
die zich ten doel stelden een geregeld ver
keer tusschen de havens der beide wereld-
deelen in het leven te roepen, De oudste van
die stoomvaartlijnen is de in 1840 te Liver
pool opgerichte «Cunard-line«, die tot stand
kwam krachtens een overeenkomst tusschen de
Engelsche regeering en Samuel Cunard te
Halifax inNieuw-Schotland. In 1903 bedroeg
't aantal dier stoomvaartmaatschappijen reeds
73. De grootste dier ondernemingen is de
«Ham burg-Amerika-lijn«, opgericht in 1847.
Haar vloot bestaat uit 127 schepen, die ge
regeld verbindingen onderhouden met de voor
naamste havens aan de oostkust van geheel
Amerika, o. a. driemaal per week naar New-
York.
De tweede plaats wordt
de «Norddeutscher Lloyd*,
die gevestigd is te Bremen
dezelfde lijnen bevaart als
bovendien het verkeer onder-
Duitsche bezittingen in den
en met Australië. Zij ont
vangt voor de lijnen op Oost-Azië en Austra
lië een belangrijke rijkssubsidie (5,6 mill. mark).
Haar vloot telt 119 schepen.
Zonder in verdere details te treden, wijzen
we nog op de bekende «White», «Red* en
Blue-Star-line* stoomschepen, die een witte,
roode en blauwe ster in hun vlag voeren.
Dat het record voor het snelstvarende en
grootste stoomschip nog niet geslagen is,
staat vast; zoo werd in den laatsten tijd met
veel ophef geschreven over het stoomschip
«Turbinia*, loopende met een snelheid van 35
knoopen per uur en de machines hebben ge
zamenlijk 2300 paardenkracht.
Onder de sterkste stoomschepen der Wereld
dient genoemd te wordende Russische stoom-
5.)
Johannes was alleen en nu kwam het hem voor, dat de
lamp niet meer zoo helder brandde als te voren. Hon
gerig begon hij te eten en te drinken; hij had den ge
heelen dag niets genuttigd dan een snee droog brood,
hem door een boerenvrouw gegeven.
Intusschen kwelden hem allerlei minder pleizierige
gedachten. En toch at hij, de honger dreef hem. Het
smaakte hem als nooit te voren en hij kreeg een ge
voel van behaaglijkheid na de flinke reiniging van zijn
lichaam en met het schoone ondergoed, dat hij nu aan
had. Een zacht gevoel van vermoeidheid kwam over
hem, zijn gedachten werden langzamer. Hij wist wel,
dat hij een gemeene kerel was en dat hinderde hem
geducht, maar hij gevoelde zich zoo wel, als in jaren
niet gebeurd was. Hij blies de lamp uit, zonk in de
zachte kussens en viel in een vasten slaap.
Den volgenden morgen vond hij bij zijn ontwaken
een kop koffie en twee dikke boterhammen hij de deur.
Er lag een briefje bij met de woorden «Ik heb je hier
opgesloten, Johannes. Met je verwonden voet laat ik
angstig, Johannes!
Lina zat geen oogenblik stil, zonder drukte was zij
(Wordt vervolgd).
bevat-
rtr- en
l'tionsw-..
jj.’T’TiEINZAND 13, d
1J gW. Spreekuren 101
volgen.
Brieven
handel J.
1 ZOON,
ADVERTEl
regels 3 cent en-
plaatsruimte.
-^MULDER te He
1 ■PI "ag 18 Septema
r
I
weer
Aamofls
