I
it
1 W
MITWS- ES lilïEKTEÏÏIEBLJII
fo meisja msé geld.
n
Heerenhiiis met iraaLi
I
r*:
f) R-
Ainsdag 18
V 2 uur, 1
Woensdag 12 Septemb
=S
I*
Hiel Stand.
TÏTo. 73.
S"
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Het telegrafisch verkeer.
Feuilleton.
61e Jas""
VATT
TandartÉ^ÉH
1....
Door AMO.
e’J
KLEINZAND 13,
Spreekureif 10
i
4
I V
3 i
k.
M
LAND.
I-
HOOFDSTUK V.
HOOFDSTUK VI.
(Wordt vervolgd.)
l.
16,252
535
5,130
3,745
3,229
kabels.
224,052
57,611
22,413
14,744
9,731
in KM.
248,147
57,611
38,665
15,279
14,861
3,745
3,229
2,603
1,964
1,007
2,769
389,880
1,964
1,007
2,658
an
nt
»g
an
n-
le
n,
as
ant,
?en
111
61,218 328,662
an
.iieel na&r rïommerts Anna dv Jan Hee-
13).
Het was of Johannes’ hoofd zou bersten; met de beide
handen hield hij het vast.
«Groote God! Is hij dood? Ik heb het niet gedaan!*
riep hij buiten zicbzelve en telkens herhaalde hij
»Ik heb het niet gedaan
«Natuurlijk niet met opzet! In zeker opzicht is het
een geluk, dat u zwaar beschonken was!*
«Ik was niet dronken. Ik weet heel goed
«Dan kan iku niet helpen. En kom nu maar mee,
dat is op het oogentlik de hoofdzaak!* sprak de politie
agent boos, daar hij zijn goede bedoeling zoo geheel
verkeerd zag opvatten.
«Over de openbare straat?* vroeg Johannes met schrik.
«Met u mee? Maar ik bezweer u, dat ikj.
«Ja, dat helpt niet, vooruit maar!* klonk het scherp.
In zijn verwarring dacht hij er niet aan, een rijtuig te
nemen.
Zoo legden zij dan den langen weg naar het politiebureau
te voet af. Bijna krankzinnig van angst dacht Johan
nes, dat het onmogelijk waar kon wezen.
Bij mijnheer Aalders was de ontsteltenis niet minder
groot, toen men het gebeurde vernam
Eerst deed Marie niets dan klagen en weenen, later
veranderde haar droefenis in toorn.
De eerlooze vent! Haar zulk een schande aan te
doen! Zij zou met hem getrouwd zijn, zeiden de men-
schen. Maar de hemel beware haar. Hij had wel
moeite om haar gedaan en haar papa had aan hem eeq^
goeden knecht en om deze reden moest zij hem wel
voorkomend behandelen, nu haar papa zelf niet kon
meewerken maar met hem trouwen? met hem? Neen,
ze had er zelfs niet aan gedacht.
Den ganschen dag had mijnheer Aalders veel kijkers
en koopers. Terwijl mijnheer Aalders met droefenis
verzekerde, dat Burgman een brave kerel was, die nooit
twistte, beweerde Marie met hoogroods wangen en
flikkerende oogen, dat ze hem nooit vertrouwd had.
Er lag iets in zijn oogen, dat iemand vrees aanjoeg
en zij dankte God, dat hij haar ouden papa niet ver
moord en bestolen had. Oh, zij schaamde zich zoo,
dat zij zich vroeger met dien tuchthuisboef op straat
had vertoond. Haar papa had haar dikwijls een hu
welijk met Burgman aangeraden, maar van den beginne
af had een inwendige stem tegen hem gewaarschuwd.
Johannes werd intusschen in verhoor genomen. Hij
vertelde overeenkomstig de waarheid, wat er voorge
vallen was, doch dit stemde niet overeen met hetgeen
een ingesteld onderzoek aan het licht bracht. Hij sprak
van vier mannen, die hem zouden overvallen hebben,
maar daar wist men niets van. In het bewuste
straatje had niemand nachtelijk gerucht gehoord en
het lijk werd ook niet daar, doch in een andere straat
gevonden.
Johannes zeide, dat hij zijn aanvaller slechts terug
geworpen had en dat deze gevallen was. Nu had het
Ijjk wel een wond aan het achterhoofd, doch de doo-
deljjke wond was toegebracht met een knuppel of een
Lina ging niet meer uit; zij waschte en streek nu
thuis; behoefde haar moeder niet meer te verlaten en
vervulde in stillen eenvoud haar plicht. Dat zij dikwijls
bitter leed had, vermoedde zelfs haar moeder niet,
die toch met haar gedachten geheel in haar dochter
opging.
dergelijk stomp werktuig op den schedel.
De kastelein uit de herberg, welken Johannes aan
wees, bezwoer, dat er geen vier mannen zoo laat nog
in zijn lokaal waren. Den doode herkende hij niet;
ook Johannes had hem nooit gezien; hevig ontsteld
stond hij bij het lijk, doch plotseling werd hij kalm.
Hij wist immers stellig, dat hij den man niet gedood
had.
Het was echter mogelijk, dat de vier kerels later
hun slachtoffer gevonden hadden, den man, voor wien
zjj Johannes gehouden hadden. Doch het was de politie
tot op dat oogenblik niet gelukt het minste spoor van
de vier te ontdekken.
De rechter gevoelde zekere deelneming in het lot
van den bleeken jongen man, van wien mijnheer Aal
ders zulke goede getuigenissen aflegde. Zijn dochter
had echter scherpe aanmerkingen gemaakt op het feit,
dat «de knecht van haar papa* zich wel niet voor de
eerste maal in dat beruchte gedeelte der stad zou
bevonden hebben, en overigens zijn levenswandel nogal
lichtzinnig was.
Van deze voorloopige getuigenverhooren vernam
Johannes niets. Men bracht hem weer naar zijn cel
en liet hem daar alleen met het verschrikkelijke voor
uitzicht op een lange voorloopige gevangenschap.
Hij gevoelde zich zoo diep ongelukkig als hij aan zijn
strengen vader, aan zjjn bedroefde moeder, aan Lina
dacht.
Wat zouden ze zeggen? In de gevangenis! Johan
nes in de gevangenis! Zjjn vader zou niet vragen,
of hij schuldig was of niet. Voor dien man met zijn
beperkte denkbeelden was het verblijf in de gevangenis
alleen reeds eene schande, die men zijn leven lang
niet kon uitwisschen
Hij bracht den nacht slapeloos door; eerst toen het
mm i l l i_biii jb. u i»««i w i. i ir -~r~ n v - »--ir
De notaris R. MULDER te He
nemens op Dinsdag 18 SeptemA
namiddags 2 uur, bij Feikema tr~-
te verkoopen V
Een geheel naar de eischen 1
richt groot dubbel HeerenhifJ.»
~'T’TëN 4 cent Un, Schuur en Schiphuis
ADVEBTENTIëN 4-> 1OOO reglen midden in het dorP 1 500
aan den Singel, ruim
regels 3 cent en van lOOu 0 s naar
egermeer, groot volg
plaatsruimte.
helder dag was geworden, sloot hij de oogen en sliep
tot laat in den morgen. Weder verliep het eene uur
na het andere in kwellende onzekerheid; niemand kwam,
noch mijnheer Aalders, noch Marie. Dat bracht hem
geheel in verwarring. Geloofden zij dan aan zjjn
schuld?
Hij werd nogmaals in verhoor genomen, doch zonder
dat nieuwe lichtpunten gevonden werden. De rechter
zeide hem, dat het tot dusver niet gelukt was, de man
nen te vatten, die volgens zijn opgave hem overvallen
hadden; er werd echter naar hen gezocht, daar een
nachtwacht verklaard had werkelijk eenige mannen te
hebben zien wegloopen.
Ook de Maandag verliep vreeselijk langzaam. Enkele
kleine gunsten werden hem toegestaan, ook mocht hij
aan mijnheer Aalders en aan zijne ouders schrijven.
Hij was echter geestelijk en lichamelijk zoo overspan
nen, dat hij niets tot stand kon brengen en in verdoo-
ving in een hoek staarde. In spanning luisterde hij,
of mijnheer Aalders of Marie kwam; alle schatten der
wereld zou hij hebben gegeven om uit den mond van
een medemensch te hooren «Ik houd u voor onschul
dig!* Doch er kwam niemand; hij was als verlaten van
God en van menschen.
midden in het dorp I
plJlJ
aan den Singel, ruim
egermeer, groot volg8 naar
**Sr^_ centiaren waart
.geboden de ge
Vryuag r
Het is onbescheidenheid te willen dat anderen
denken en handelen zooals wij. Hoeveel menschen
maken zich daaraan schuldig, die heel verbaasd zou
den zijn dit bij hun naam te hooren noemen.
(Mme de Maintenon.)
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 nar
per 3 maanden,
franco per post fQ.5O.
v <J a l t u,oO.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
Vervolgd
Den 29 Juli 1858 begon het leggen van den
kabel van het midden van den Atlantischen
Oceaan uit; de beide kabeleinden werden hier
verbonden en den 4den Augustus landde
het eene vaartuig op het eilandje Valentia (Z.W.-
kust van Ierland) en een dag later het andere
in de Trinity-baai op Newfoundland. Hiermede
was de eerste verbinding langs telegrafischen
weg tusschen Europa en Amerika tot stand
gekomen, maar reeds in het begin van Sep
tember kwamen de seinen niet meer over.
Evenzoo mislukte de eerste kabellegging in
den Indischen Oceaan tusschen Aden en Bom
bay in 1860.
Na een nauwkeurige bestudeering der kwes
tie van de kabeltelegrafie door eene Commissie,
door de Britsche regeering benoemd, vatte men
de zaak opnieuw ter hand en nadat een kabel
van Malta naar Alexandrië en een van Ka-
ratsji naar Fao gelegd waren, werd het tot
stand brengen van een verbinding door den
Atlantischen Oceaan opnieuw ter sprake ge
bracht. Er vormde zich een nieuwe maat
schappij, de nog bestaande «Anglo-American
Telegraph Co.*, die in 1865 een nieuwe kabel
van Ierland uit deed leggen. De onderneming
mislukte, daar de kabel wegens ongunstig we
der moest worden losgelaten. In het volgend
jaar werd een nieuwe ingescheept in het reu
zenvaartuig van dien tijd, de «Great Eastern*,
en nu werd het werk voltooid. Den 21 Juli
1866 werd hij te Hearts Content aan de Trini
ty-baai in Newfoundland geland; men had bo
vendien het geluk den kabel van het vorig
jaar terug te vinden en te kunnen voltooien,
waardoor dus een dubbele verbinding tusschen
Europa en Amerika was tot stand gekomen.
Het zou ons te ver voeren, wanneer wij het
leggen van verdere kabels wilden bespreken,
doch maken een uitzondering voor een twee
tal, die eerst in den laatsten tijd zijn gelegd
en waardoor ook de scheiding tusschen de
Westkust der Nieuwe en de Oostkunst der
Oude Wereld heeft opgehouden te bestaan.
We meenen die, welke over den bodem van
den Grooten Oceaan gelegd zijn, de eene door
Engeland van Vancouver over de eilandjes
Fanning en Suwa (Fidsji-eilanden) naar het
in zijn belang waren, óf geheel tegenhield, óf
tot onherkenbaar toe verminkte.
Nog duidelijker zal Engelands overwicht
blijken uit de opgave van de lengte van het
kabelnet in 1902 in onderstaande tabel.
Staat- Particul. Tot. lengte
kabels.
Britsche rijk 24,095
Vereen. Stat. v. N. Am.
Frankrijk
Denemarken
Duitschland
Japan
Spanje
Nederland en Ned. Indië 2,603
Italië
Noorwegen
Andere landen
Totaal
Er bestonden in dat jaar 30 kabelmaatschap
pijen, waarvan 19 gevestigd waren in Londen,
5 in New-York, 1 in Parijs, 1 in Kopenhagen,
2 in Keulen en 2 in Buenos-Ayres.
In 1900 bedroeg de gezamenlijke lengte
der telegraafdraden, die over de aarde gespan
nen waren, ruim 8 millioen K.M. of 200 maal
den omtrek der aarde. Daarvan kwam op Eu
ropa 2,900,000, Azië 520,000, Afrika 170,000,
Amerika 4,150,000 en Australië 360,000 K.M.
Bovendien stonden nog 2 mill. K.M. draad
ten dienste der spoorwegen en was er circa 5
mill. K.M. telefoongeleiding.
Welke resultaten met het tegenwoordige
net van telegraaflijnen en -kabels bereikt kun
nen worden, blijkt o. a. hieruit, dat aan den
Chineeschen staatsman Li-Hoeng-Tsjang bij zijn
bezoek aan Greenwich de gelegenheid werd
gegeven, een telegram van 86 woorden in 27a
minuut naar China over te seinen, waarop hij
in 7 7, min. het antwoord terug had, niettegen
staande den afstand van 23,350 K.M.
Een nieuwe uitvinding op telegrafisch ge
bied is die van den Italiaan Marconi, de zoo
genaamde draadlooze telegrafie, waarmede zelfs
reeds berichten van Amerika naar Europa wor
den overgebracht. Deskundigen meenen evenwel,
dat zonder groote verbeteringen in dit stelsel
de kabeltelegrafie van deze nieuwe concurrentie
niet veel zal te vreezen hebben. Zoo laat
vooralsnog de snelheid, waarmee berichten
overgebracht kunnen worden, te wenschen
over; verder kunnen verschillende invloeden in
eiland Norfolk en van daar naar Southport (in
Queensland bij Brisbane), terwijl een andere
tak naar Nieuw-Zeeland in de Doubtless-baai
loopt. Deze kabel is in October 1902 voltooid
en heeft een totale lengte van 14516 K.M.
(ruim 1/3 van den om trek der aarde).
De tweede, door de Unie gelegd, loopt van
San-Francisco over Honoloeloe en het Midway-
eiland naar Guam (Marianen) en van daar naar
het eiland Luzon. Den 5den Juli 1903 werd
deze lijn geopend, bij welke gelegenheid de
president der «Commercial Cable Co.«, die den
kabel heeft doen leggen, aan President Roo
sevelt, terwijl zich beiden in Oyster-Bay (New-
York) bevonden, een telegram om de wereld
zond, dat zijn bestemming in 10 min. bereikte.
Wanneer we vervolgens nagaan de voor
naamste verbindingen, die tusschen de ver
schillende werelddeelen door het leggen van
kabels zijn tot stand gebracht, dan is het op
merkelijk in hoe hooge mate het telegrafisch
verkeer door Engeland beheerscht wordt. De
verbinding tusschen Europa en Amerika werd
op het einde van 1903 onderhouden langs 16
kabels, waarvan er 7 in Engelsche, 6 in Ame-
rikaansche, 2 in Fransche en 1 in Duitsche
handen zijn. Ook de directe verbinding van
Afrika met Europa is, afgezien van de kabels
van Marseille naar Algiers, in handen van En
gelsche Maatschappijen. De kabels, die de
plaatsen van Zuid-Amerika verbinden aan de
Oostkust tot Buenos-Ayres en aan de West
kust tot voorbij Valparaiso, benevens de ver
binding tusschen deze plaatsen door een over-
landlijn, zijn alweer in Engelsche handen.
De Nederlandsche en Duitsche regeeringen
hebben onlangs een verbinding gemaakt van
Guam, een station op de route San Francisco
Manilla, naar Menado, die daar aansluit bij den
kabel Banjoewangi BandjermasinMenado,
die een eigendom is van de Nederlandsche
regeering. Daardoor hebben Duitschland en
Nederland over de Unie een verbinding met
hun Austraal-Aziatische bezittingen gekregen
onafhankelijk van de Engelsche maatschap
pijen.
Herhaaldelijk is aan den dag gekomen,
hoezeer het minder wenschelijk is, dat het
internationaal telegrafisch verkeer in handen is
van Engelsche maatschappijen.
Zeker kwam dit nooit sterker uit dan in
den Boerenoorlog, toen Engeland door zijn
censuur alle berichten uit Zuid-Afrika, die niet
de atmosfeer storend inwerken en dus tele
grammen verminken of doen verloren gaan,
terwijl ook geheimhouding van berichten als
niet voldoende verzekerd te beschouwen is,
daar stations, waarvoor het bericht niet be
stemd is, dit kunnen opvangen.
Toch moet aan Marconi’s vinding reeds
groote waarde toegekend worden, daar zij in
staat stelt een verbinding tusschen schepen
onderling en tusschen deze en de kust tot stand te
brengen. Verschillende lichtschepen en vaartui
gen, zoowel van de handels- als van de oor-
logsmarine, zijn dan ook reeds van toestellen
voor draadlooze telegrafie voorzien.
Een ander concurrent voor de telegrafie is
de telefonie, de inrichting om personen met
elkaar in mondeling verkeer te brengen. De
eerste telefoon is vervaardigd in 1861 door
Philip Reis, leeraar in een plaatsje bij Hom
burg. Terwijl in Europa weinig aandacht aan
deze nieuwe uitvinding gewijd werd, hield men
zich in Amerika zooveel te meer daarmee bezig
en werd daar de eerste practische telefoon
geleverd door den doofstommenleeraar Gra
ham Bell, wiens vinding later door den be
roemden Edison werd verbeterd.
Tegenwoordig ontsieren de in de lucht ge
spannen telefoondraden tal van onze steden
als een bewijs van het drukke gebruik, dat
men van deze vinding maakt. Ook voor het
intercommunaal en internationaal verkeer be
dient men zich van de telefoon, in Amerika
zelfs reeds over afstanden van 3000 K.M.
Terwijl in Duitschland de staat den aanleg
en de exploitatie der telefoonlijnen van den
aanvang aan zich heeft getrokken, is in andere
staten meestal concessie daartoe verleend aan
particuliere maatschappijen. In ons land wor
den nog tegenwoordig in verschillende steden
de lijnen door particulieren geëxploiteerd,
doch enkele der groote gemeenten, zooals
Amsterdam en Rotterdam, hebben die exploi
tatie zelf ter hand genomen. De intercom
munale lijnen worden door den staat geëx
ploiteerd evenals de telefonische verbindingen
met de naburige staten.
MULDERADEEL,
ember 1906.
h?i T?pikKooPmans en MargJe vd
Lolle Schakel en Antke
..aas zv Sjirk Wittermans en
Abma te Goënga Dirk, zv Sane Post-
'loer en Geertje Lemstra te Heeg.
V BV d Harmen v. d. Meulen te Smallebrugge
sec^^Wi’Q Wiersma te Westhem Jozephus Wille
nde aan te Hilversum met Luurtske Foekemu te
{het Heegermm^ van Kammen te Kollum met
aren 82 centiaiL"^?^-.
i^t^eThooging is geboden de gerinu.
h3^-iAar (on*
