I
SIERADEN VAN GOLD
i
ALLES
HORLOGERIE SCHURER
FOTO/FILM Foto en
If ADI Afilmtips
Radio-programma over
tuinwerkzaamheden
Kan de kerk
opdonderen?
wij hebben een eksklusieve kol lek tie
INGEZONDEN
geboortekaartjes
keuze uit meer dan 100 modellen
voor familiedrukwerk;
handelsdrukwerk;
kortom
op drukwerkgebied wordt u geleverd door:
h. doevendans b.v.
singel 11-17, sneek, tel. 05150-4233
Oosterdijk 79 - Telefoon 05150-4990
NIEUWE AANWINSTEN
OPENBARE LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK SNEEK
U LI 1 vno' u 9etekencl
MB
ft
Pagina 6
S N E E K E R
NIEUWSBLAD
Maandag 4 februari 1974
r
dus
ken evenals voorgaande jaren.
L.
in
UIT DE HISTORIE VAN
DE WOUDVAART (VI)
BUITENLANDSE ROMANS
J. Kessel: Le lion.
FRIESE ROMANS
A. A. van der Werf: By it lemieren;
prot. ehr. streekroman.
si-
nog
VARIA
H. Achterhuis: De uitgestelde revolu
tie, visie op het ontwikkelingsvraag-
J.
Voerman:
meisjesroman;
boord,
Vian:
F.
in
A.
ro-
van de nog bestaande
Rechts daarvan ziet men
dak van de voormalige St.
niet terug, meisjesroman;
Beestenrapers, novelle;
Marsbataljon, oorlogsverhaal;
detective;
detective;
of De
Gezicht op de ommuurde stad Sneek,
gezien vanuit de Woudvaart, naar een
schilderij op paneel, vervaardigd tussen
1613 en 1682. Foto R.O.B. Eigend. H.H.
Lijk halfstok,
Spaanse Pepers,
Schaduw... waarom?
Laat kinderen spelen en niet poseren.
Na een paar proefopnamen zijn ze
echt zoals ze zijn.
Film niet alleen de
familie en in de
vakantie. Er zijn
nog zoveel andere
boeiende onder
werpen. De natuur
bijvoorbeeld is
een veelzijdige
4, film-,,ster”.
Dia maken van een foto? ‘t Is niet
goedkoop, maar het kan.
Vraag t maar aan uw fotohandelaar.
Kunt u een waardevoller geschenk bedenken dan Iets van
echt Goud? En... een waardevol geschenk hoeft niet duur t«
zijnl Onze kollektie bewijst datl
geven stukje toch uiterst charmant en
van grote topografische waarde. Wij
kunnen het tamelijk scherp dateren bo
vendien want de Hoogendster Water
poort staat er reeds op, die in het
jaar 1613 werd gebouwd. Het moet
echter vóór het jaar 1682 zjjn geschil
derd. want toen werd de Westbouw
voor de St. Maartenskerk weggebroken
en door de huidige voorbouw vervan
gen.
meisjesroman; J. A. Schasz: Reizen
door het Aapenland; C. Schouwenaars
Antichambre; C. D. Simak:
ming Nirwana,
M. Sjöwall
terie op Mallorca, detective; W.
-Preambule, manuscript
gevonden, verhalen;
Zolang de stad Sneek nog serieus was
met haar Stadsvesten kon niet worden
toegestaan dat aan de overkant van
de stadsgrachten huizen, molens, schu
ren of bomen stonden waarin of waar
achter de vijand zich zou kunnen ver
schuilen of verschansen. Er werd dus
streng 'toegezien op een onbelemmerd
„schootsveld”. Wel was het toege-
staan de hoge bastions en wallen te
benutten voor het plaatsen van wind
molens tot het malen van rogge, tar
we en andere noodzakelijke voedings
middelen-
Lijst van boeken, die onlangs zijn
aangeschaft. Verschijnt gemiddeld lx
per maand. Door deze lijsten te bewa
ren krijgt u een aangroeiend over
zicht van ons nieuwe boekenbezit.
Het bestuur van de afdeling Sneek,
wil een ieder, die geïnteresseerd is in
bloemen, planten, tuinen en alles wat
daar nauw mee samenhangt, wijzen
op het radioprogramma van de KRO
op dinsdag- en vrijdagmorgen. Dins
dag - morgen - zal er gesproken wor
den over tuin werkzaamheden. Nu het
voorjaar weer in aantocht is, en velen
weer verlangen aan de slag te gaan,
kan deze causerie zeker een steentje
bijdragen, om het enthousiasme nog
stuk; L. J. van Apeldoorn: Inleiding
tot de studie van het Nederlandse
recht; A. Auer: Autonome moraal en
christelijk geloof; Beschermde mo
numenten en de Rijksdienst voor de
monumentenzorg; G. J. A. Bomans:
Trappistenleven; H. Bouwmeester:
Schaakjaarboek 1973; J. M. van Bra
bant: Een kwarteeuw socialistische
economie in O.-Europa; C. Bruijn: Ne
derlandse sagen; F. J. L. Buytendijk
e.a.: De onbevangenheid, in omgang,
rebelse, detèctiveverhaalidem: De
dodelijke Donau, detectiveverhaal;
M. Miller: Muren hebben ogen; psych,
detectiveverhaal; E. O’Brien: Een hei
dens oord; sociale roman; J. O’Hara:
De Lockwood dynestie, familieroman
A. Oosterbroek-Dutschun: Hendrikje,
streekroman; J. Quartermain: Aande
len in de dood; detectiveroman; K.
Royce: De spin sluipt in, thriller; T.
K. Ryan: Jippie, dl. 1, stripverhaal
L. Saris: Mijn levenons leven,
Ofschoon dit paneeltje niet die hoge
kunstwaarde bezit als het magistrale
gezicht op de stad Sneek door Abra
ham Beerstraten, het pronkstuk van
ons stadhuis, is het hiernaast weerge-
w 1 dooi CORK
i NR 17
de Franse tijd duren dat iedere stad
haar eigen belastingen hief, onder
meer op alle koopwaar welke de
stadspoorten moest passeren-
Nadat de Spanjaarden voorgoed
Friesland hadden verlaten ging men
ook te Sneek de hand wat lichten
met deze drukkende verbodsbepalin
gen en stond stilzwijgend de bouw toe
van allerhande opstallen, ook buiten
de stadsgrachten, indien deze de ne
ring en tering van de stad maar ten
goede kwamen. Zodoende vestigden
zich aan de invalspunten van de
stad, op de hoek van de stadsgrach
ten met de Oudvaart, Zomerrak,
Woudvaart, Geeuw en Zwette, steeds
meer ondernemers die een windmo
len in bedrijf hielden. Sommige wa
ren houtzaagmolens, andere oliemo
lens terwijl er daarnaast bovendien
steenbakkerijen, trichelwerken, kalk
branderijen en pottenbakkerijen ont
stonden.
geld, uit het leven van een autocou
reur en handelaar; K. Hulsbos: In de
polder; G. L. Jackson: Bloed en tra
nen, aantekeningen van een Black
Panther; K. Ketting e.a.: Snoekbaars-
vissen; J. P. Klautz: Op weg naar
een nieuwe wereld; J. M. G. Kleinpen
ning: Brazilië; D. Klip e.a. VWO en
daarnastudiegids voorber. weten
schappelijk onderwijs; J. A. M. Kra
mer e.a.: Tips voor toerzeilers; J.
Kruithof: De bewoonde wereld; K.
Kwiet: Van jodenhoed tot gele ster;
discriminatie van joden buiten Euro
pa; M. Meijer e.a.: Gerard Reve, le
vensbeschrijving; Het militair-indus-
trieel kompleks in Nederland; A. S.
Neill: De groene wolk; J. K. Nyere-
re: Het boekje van Nyerere; W.
Oltmans: Grenzen aan de groei; H.
van Onok e.a.: Praktisch vissen
woord en beeld; L. Polak e.a.: Smal-
boek voor de slanke lijn; G. Pranger:
CarevanrevuePythagoras-festival
P. de Raedt: Het leven en werk van
F. Lehar; D. Robertson: De woeste
zee, logboek van een schipbreuk; M.
van Rijsdijk: Twaalf ambachten, der
tien ongelukken; 30 beroepen; G. A.
Sanders: Energie op leven en dood;
J. R. Schilmeijer: Nederland in de
Gouden Eeuw; B. Schücking: Wij ma
ken onze kinderen ziek, een boek voor
jonge ouders; O. E. Schüddekopf:
Facisme; N. Sentilhes: Dat moet je
weten over seks!; R. Stenhuis: Konij
nen; A. Stol: Golda Meir; J. J. M.
Veltman: Scripties, handleiding voor
vervaardiging; A. B. Wigman: Bui
ten.
land, familieroman; D. H. Lawrence:
Het lieveheersbeestje De laatste
lach, verhalen; E. Mardö: Kruistocht
van de haat; R. Meade: De roekeloze
groter te maken. Tufaliefhebbers, laat
deze kans niet voorbij gaan. Luister
dus naar het programma van de
KRO „Moeders wil is wet” van 8.45-
9.40 uur. Veel succes met de werk
zaamheden De tuinkeuringen zullen
weer plaats vinden in enkele stadswij-
Door een gelukkig toeval kwamen wij
enige jaren geleden door een Leeuwar
der antiquair in het bezit van een
beschilderd paneel, dat, zoals wij ont
dekten, een gezicht op Sneek moest
voorstellen, gezien vanuit de monding
van de Woudvaart! Op de voorgrond
dus de Woudvaart, met op de hoek
van de stadsgracht een houten stan-
daardmolen met schuur en molenaars
woning. Thans bevindt zich hier „Wil
lem syn brugge” en men kan opmer
ken dat de Woudvaart hier voorheen
heel wat breder was dan thans! Aan
de overzijde van de huidige Prinsen
gracht ziet men de Sneker stadsmuur
in volle glorie uit het water rijzen.
De uitspringende, half-ronde en gekan
telde toren bewaakt de doorgang van
de Kleine Palen naar Singel, Hoogend
en Grootzand terwijl men uiterst links
n°g n?t de beide torentjes kan zien
Waterpoort-
het hoge
-Anithonis-
kapel aan de Oude Koemarkt. Boven
alles uit rijst evenwel de aloude St,
Maartenskerk, toen nog in het bezit
van haar Westbouw met beide zadel-
daktorens- Op de voorgrond tenslotte
twee schuitjes met visserlieden.
Bestem-
science-fictionroman
e.a.: De brandweerauto
die verdween; R. Smythe: Linke Loet
je, dl. 1, stripverhaal; J. Vantorre:
De Kavijaks; H. Voerman: Portret
van een moeder, meisjesroman; W.
Vening: Turf aan boord, streekro
man, zeeverhaal; B. Vian: Ik zal
spuwen op jullie graf, psych, detecti
ve; A. Weale: Hoop op de toekomst,
meisjesroman; J. Wilson: Moord in
het paradijs, detectiveverhaal.
Deze ontwikkeling zette in tegen het
einde van de 16de eeuw maar bereik
te haar grootste omvang eerst tegen
het einde van de 18de eeuw. Aanvan
kelijk kende men slechts houten stand-
daardmolens, welke in de loop van de
18de eeuw allengs werden vervangen
door de veel praktischer Zaanse mo
lens met hun afzonderlijk draaibare
kap, de zogenaamde bovenkruiers. Er
werden vanuit de Zaan ook wel afleg
gertjes naar Sneek verkocht, die het
hier nog heel goed deden. In verre
weg de meeste gevallen eindigden al
deze molens hun bestaan door brand
hetzij door blikseminslag, hetzij door
het losschieten van de vang bij felle
storm.
opvoeding en geloof; W. M. Cruicks-
hank: Buitenbeentjes; Z. F. Dienes:
Wij bouwen wiskunde; F. L. M. Do-
ny: Antiek; Dynamiek en participa
tie; Ed Hoornik: Fotografische mate
rialen en biografische gegevens; L.
Flint: Stemmen, ervaringen over spi
ritistische bijeenkomsten; H. Frey-
tag: Fotograferen met filters; A. Gel-
derblom Gekkenwerk; beschrijving
van een verblijf in 3 psych, inr.; A.
Hammer e.a.: Vademecum van de
natuurkunde; Th. A. Harris: Ik ben
o.k. jij bent o.k.; W. A. ’t Hart:
Wordt er met u gespeeld... of speelt
u zelf mee?, filosofie over de ontwik
kelingen in de maatschappij; H. von
Hen tig: Hervorming van de school;
T. Hildebrand: Het gaat niet om
ROMANS
K. Abma: De hond was executeur,
detective; W. E. Barret: Het mees
terwerk, roman; B. Brunet: In de lij
nen van haar hand, damesroman; C.
Bruijn: De triomf van Roel de Knoet,
psych, streekroman; J. T. Caldwell:
Het verbond van de haat, dl. 1, dok
tersroman; idem: Lucas, de heel
meester, bijbelse roman; R. Capel:
Barbie als mevrouw Jaspers, meis
jesroman; A. M. C. Christie: Wie ad
verteert een moord, detective; A. De-
medts: De Belgische republiek, his
torische roman; S. Ebel: Liefde aan
de Middellandse Zee, meisjesroman;
Ph. J. Farmer: Het verboden rijk;
H. M. Fast: De huursoldaat, histori
sche roman; R. Goscinny: Lucky Lu-
De laatste grote Sneker inspanning,
de stadsvesten op modem peil te
brengen viel in de twintiger jaren van
de 16de eeuw. Sneek kreeg toen voor
het eerst werkelijke ntadsmuren met
talrijke waltorens, maar een halve
eeuw later golden al deze kostbare
voorzieningen al weer voor verouderd
en zouden niet bestand zijn geweest te
gen het Spaanse geschut. Men liet de
muren met toebehoren rustig in ver
val raken, brak de resten tenslotte tot
aan de waterspiegel af en stelde zich
tevreden met de resterende vol werken.
De twee land- en vier waterpoorten
Met men echter in hun wezen opdat
men dieven en moordenaars des nachts
buiten kon sluiten en ook de sttedelijke
tolgaarders het wat gemakkelijker
kregen om de komende en gaande
passant het verschuldigde bedrag af
te vragen. Want het zou nog tot na
Een kort antwoord mijnerzijds op de
twee reakties, geschreven door respec
tievelijk mevrouw De Haas-Bijlsma,
lid jeugdraad, en de heer Hijnberg,
ouderling der Nederlands Hervormde
kerk te Ijlst. Eerstgenoemde kondigt
baar epistel aan met: Kinderachtig.
Zij vindt, als ik een mede-kerkganger
iets te zeggen heb en dat via de
krant doe kinderachtig. Nou me
vrouw dat is dan wederkerig, na le
zing van uw stukje gebruik ik graag
hetzelfde, door u gekozen opschrift
daarvoor.
De ouderling blaast eerst de loftrom
pet over de bijdetijdse kerkeraad enz.
enz. Alleen één valt daar niet onder
en dat is nu juist mijn persoon. Dan
komt hij met zoetgevooisde bewoordin
gen ,wat tenslotte eindigt in bed-praat.
Hij zelf taalrijk, springt dan over
op de taalarmoede, waardoor een
Friese- en een Nederlandse taal drei
gen verloren te gaan, waaraan mijn
persoon dan ook debet is. De ouder
ling vervolgt dat de rotzooi uit de
kerk moet. Mijn vraag: Wie is rot
zooi? Tenslotte heb ik verkeerd ge
daan met in de krant te schrijven,
dit had in besloten kring moeten be
handeld worden. Ik zal er wel te on
nozel voor zijn om dat laatste te be
grijpen, maar jeugd- en kerkeraad
beide hebben toch hun goedkeuring ge
geven aan de betiteling van de
„preek” en wat goed is dat mag
toch in de publiciteit? Twee gedachten
schoten door mijn hoofd na lezing van
des ouderlings verwees. Als eerste:
de geleerdheid brengt hem tot razer
nij (stadhouder Festus-Paulus) en als
tweede: zijn geschrift slaat als een
tang op een varken. Maar u en de
mevrouw zijn beiden, volgens medede
lingen, verrijkt en gesticht de kerk
uitgekomen, dus houen zo!
Ulst, C. Frankena.
De stad Sneek heeft zich gedurende
verscheidene eeuwen ter dege inge
spannen haar ingezetenen zo goed mo-
geljjk te beschermen tegen roversge-
spuis zowel als complete legerbenden,
hetzij Friese, hetzjj Hollandse, Gel
derse, Duitse of Spaanse. Over het al
gemeen is Sneek er wel aardig in ge
slaagd ongenode gasten buiten de poor
ten te houden maar nadat het Spaanse
gevaar, in de vorm van even vakbe
kwame als gevreesde figuren als Al
va, Verdugo en Caspar di Robles
voorgoed geweken scheen zag men er
te Sneek geen heil meer in vesting
werken aan te leggen welke tegen het
steeds sterker wordende geschut opge
wassen waren en betaalde men liever
bij in de kosten van de wél gemo
derniseerde wallen en bastions van
Staveren, Leeuwarden, Dokkum bene
vens de schansen op de grenzen met
Groningen, Drente en Overijssel- Voor
het laatst hebben deze werken nog
hun bestaansrecht bewezen tijdens de
oorlogen met bisschep Bernard van
Galen, alias Bommerberend, in de kri
tieke jaren 1672 en 1673, maar tegen
de Franne Sansculaten heeft men het
maar niet eens meer beproefd, tegen
weer te bieden, gelijk ook de Duff
s’ s in 1940 zonder noemenswaarde
tegenstand ons gewest konden binnen
wandelen. Om ze er weer uit te krij
gen was daarentegen heel wat moei-
lijker
ke, stripverhaal; J. Graton: Gevecht
voor een motor; stripverhaal; idem:
Olie op de renbaan, stripverhaal
idem: Het spook van de „24 uur”,
stripverhaal; H. de Groot-Canté: May
keert niet terug, meisjesroman; W.
Hamilton: Beestenrapers, novelle; S.
Hassel:
Havank:
idem:
idem:
stalen bruiloft, detective; idem: Mys-
Hermans: I
een kliniek
Holden: Monddood; psychologische
man; R. Hunter: De wet van Joe Si
lent, wild-westverhaal; idem: Joe Si
lent lacht het laatst, wild-westver
haal; K. Lannoy: Het geslacht Trig-
Wat een verschil met de huidige
tuaitie! En toch kunnen we deze
aardig goed thuisbrengen. Men mocht
willen dat Sneek er nu nóg zo rustiek
uitzag, met al die waterpartijen vlak
voor de stadsvesten, de hele stads
muur nog intact, een juweel van een
kerk, ja zelfs nog twee meer want
behalve de St. Anthoniuskapel kan men
op hert paneel nog juist ook het dak
met het torentje zien van de voorma
lige Kruisheren- of Kleine Kerk, waar
naar de Kleine Kerkstraat is ver
noemd. Een 17de eeuwse prentbrief
kaart van de Woudvaart wie had
ooit gedacht dat die nog bestond?
Maar lang zou het daar zo rustig
niet meer blijven! H.H.