mil III IIII
Boonstra
O
I
I
I
I
s
Lotgevallen van Sneker grachtenhuis
HHB
Survive en natte vingerwerk
Friesland Bank
„Een avondje uit” op veel
manieren en veel plaatsen
if
Jr
ig
BS
Kr
Uw eigen bank
Brilleglazen met
zoom-effekt...
Zonder streepjes!
lii
OPTICIEN
culturele raad sneek
W
A
sSSfe
Pagina 3
SNEEKER NIEUWSBLAD - Donderdag 9 december 1976
p
Op alle afstanden scherp.
De sterktes om te lezen
en om ver te zien lopen
geleidelijk in elkaar over.
ERKEND LEVERANCIER
ZIEKENFONDSEN
Meestal begon de dakschoot al op de eerste
verdieping, alleen rijkere huizen telden een
verdieping meer. Zware binten overspanden
de vertrekken, ondersteund door karbelen
en sierlijk besneden sleutelstukken. Ook
daarvan kan het Fries Scheepvaart Mu
seum enige interessante voorbeelden tonen.
De volgende keer meer in het bijzonder
over Kleinzand 10!
Men kent er de Friese
verhoudingen en is bereid
plaatselijke en provinciale
belangen te dienen.
Grootzand63-Tel. 13053
SNEEK
als Bolsward, Harlingen, Workum, Frane-
ker, Leeuwarden en Dokkum gelukkig wat
meer. Over het algemeen waren het huizen
van slechts één verdieping, aan de voorkant
versierd met trapgevels. De onderste verdie
ping was nogal hoog en men viel als het ware
met de deur in huis - een hal of gang kende
men nog niet. Deze situatie is thans weer
De vorige keer richtten wij de aandacht op
het monumentale grachtenhuis Kleinzand
10 en maakten ons bezorgd over het verval
van de fraaie voorgevel. Intussen is het
beraad over het zo hoog nodige herstel
hervat en wij hopen er nu maar het beste
van. In beginsel is subsidiëring van de gevel
restauratie door rijk, provincie en gemeen
te mogelijk terwijl daarnaast bovendien een
beroep kan worden gedaan op het monu
mentenfonds van het Fries Scheepvaart
Museum.
Amicitia bréngt deze week een geheel
nieuw filmprogramma. De belangrijkste
nieuwe film daarvan is Survive, oftewel
l Kans op overleving. Het geheel berust op
een waar gebeurt verhaal, twee jaar geleden
door de journalist-schrijver Paul Piers aan
de hand van interviews met de betrokkenen
in boekvorm uitgegeven. Het latere verwijt
aan de getalenteerde auteur was dat hij
teveel aandacht zou hebben geschonken
aan het feit dat de overleden (van een
vliegramp in het Andesgebergte) hun dode
medepassagiers opaten, terwijl de ontstane
vriendschappen minder sterk benadrukt
werden. Deze mensen moeten dan maar
niet naar de film kijken, want die onder
streept een en ander nog duidelijker, (zie
foto)
ADVENTSZANGAVOND
Het christelijk gemengd koor „Excelsior”,
j_ I—* it- t iFT r\ r m
nie” en het meisjeskoor van het Bogerman-
college, allen te Sneek (in totaal plm. 200
medewerkers), zullen gezamenlijk weer
een adventskonsert geven op donderdag 16
december a.s. ’s avonds om 8.00 uur in de
Martinikerk te Sneek. Behalve dat koren
en korps apart zijn te horen, zullen ook
enige werken gezamenlijk uitgevoerd wor
den. Verder is er öp het programma een
ruime plaats opengelaten voor samenzang
met of zonder koren of korps. Het boven
staande in aanmerking nemende verwacht
men, evenals vorig jaar, een volle kerk, in
verband waarmede men de entreeprijzen
zo laag mogelijk heeft gehouden, nl. 3,-
voor volwassenen en 1,50 voor kinderen
tot 15 jaar. Programma’s, tevens bewijs van
toegang, zijn in voorverkoop te krijgen bij
de leden van koren en korps en bij de Fa.
Looper, Kruizebroederstraat en voorzover
nog voorradig op de avond van uitvoering
aan de kerk.
5
Zaterdagavond zijn de Bolwerk-schijnwerpers gericht op de Bintangs, een al weer
vijftien jaar in de Nederlandse „sien” meedraaiende rockformatie. Voor Hollandse
begrippen is dat vrij uniek, nog opvallender is echter het aantal wijzigingen in de
samenstelling van de groep in al die tijd: namelijk vijjtig keer. Gebleven is evenwel
steeds de rauwe, soms zelfs gemene sound, grotendeels geïnspireerd op de Stones en op
Link IVray. Een half jaar geleden waren de vijf Bintangs te horen en te zien in Vara’s
Nederpopzien, iets dat de releasedatum van hun beste elpee tot nu toe, Genuine Bult,
deed versnellen, het getoonde peil heeft er desondanks niet onder geleden. De groep
kent de volgende samenstelling: Harry Schierbeek druffis, Frank Kraayeveld basgi
taar/ zang, Gus Jan Pleines mondorgel/zang, Japie Castricum piano/ (steel)gitaar en
Jack van Schie Gitaar.
Tegenwoordig zijn zulke antieke interieurs
zeer in trek en krijgt men schoon genoeg
van het uniforme beton, alles recht toe,
recht aan en nergens meer een hoekje voor
zichzelf. Vandaar dat er zoveel liefhebberij
bestaat voor de huizen welke „Oud-Sneek”
aan het restaureren is! Eigenlijk had „Oud-
Sneek” al 50 jaar eerder moeten beginnen,
hoeveel aardige oude gezellige woonhui
zen zijn er in Sneek sindsdien al niet
verdwenen of totaal bedorven door moder
nisering?
I
zang) en Joop Nieuwenhuis (piano) Die
beide Grenadiere van R. Schumann; Fol-
kert Binnema, Annemarie Binnema, Gerrit
Jan Elsinga en Theo Wiersma Serenade in
6 delen van Rudolf Lerich; Bert Chan
(klarinet) en Joop Nieuwenhuis (piano)
Canzonetta opus 19 van G. Piemé, Grand
duo concertante opus 48 van C. M. von
Weber.
KOMISCHE FILM
„The navigator” met in de hoofdrol
Buster Keaton wordt door het Fries
Filmcircuit op 16 december in het
Bolwerk gedraaid.
ONDERGROND
De slappe ondergrond van Sneek leende
zich trouwens slecht tot het doen verrijzen
van hoge en zware bouwwerken. Men had
de kunst van het heien ook nog niet zo
goed onder de knie. De Grote Kerk was
zelfs in het geheel niet onderheid en de
gevolgen bleven dan ook niet uit, zoals
tijdens de opgravingen van de voormalige
West-torens in het vqpijaar van 1975 dui
delijk gebleken is. Tot in de 16de eeuw
werden er in Sneek zelfs nog houten hui
zen gebouwd, zij het dat de voorgevel
meestal in steen werd opgetrokken en ook
de strooien daken reeds door pannedaken
waren vervangen teneinde het brandgevaar
te verminderen. Bij graafwerken in de
binnenstad zijn de grondvesten van derge
lijke houten huizen nogal eens teruggevon
den maar over het opgaande werk weten
wij vrijwel niets.
Geen vuiltje aan de lucht draait vanaf
vandaag in de Studio. Het handelt over een
mooi meisje dat een lijk op bezoek krijgt
en daar dan zo snel mogelijk vanaf wil
komen. De politie kan echter niet inge
schakeld worden, want haar eigen verleden
ziet er nou ook niet bepaald brandschoon
uit. Ze besluit haar wat slome vriend
Jan-Pierre met het dode lichaam op te
schepen, maar dat is makkelijker gedacht
dan gedaan. Enfin papa komt nog in het
stuk voor en een leuke stoeipoes, zoiets als
een lachfilm dus. Miou-miou speelt de
hoofdrol....
ketels en dergelijke. Turf was de goed
koopste brandstof, hout moeilijk te krijgen
Als nacht voorste Hing komt Amicitia
ditmaal met Vrouwtjes, die met een
natte vinger te lijmen zijn, een lange
titel voor het kortere werk. Rest nog
Supermannen tegen Amacones, niet au
thentiek, maar wat niet is kan komen.
Zondagmiddag is deze door Al Bradley
geregisseerde film te aanschouwen.
Zoals al gezegd, om boven te komen had
men een «piltrap. Naar gelang de voor
naamheid van het huis grenen of eikenhout,
smal of breed. In het Twents Bierhuis is de
spiltrap weer in ere hersteld. Andere spil-
trappen hebben wij in Sneek ook nog wel
gekens, meest van eikenhout. In het Fries
Scheepvaart Museum staat er eentje opge
steld afkomstig uit het pand Suupmarkt 15,
kompleet met paneeldeur en kozijn, allés
van prachtig eikenhout en wagenschot.
Deze kelders waren niet erg diep, ook al
omdat de grandstand in Sneek hoog
was zodat de keldervloeren, belegd met
estrikken, plavuizen of hardstenen te
gels, amper een meter lager lagen dan
de vloer van het Voorhuis. Deze kelders
dienden tot keuken en vaak had men
ook daarin nog een vuurplaats, om er
de was te koken of het voedsel te
bereiden. Uit onze jeugdjaren herinne
ren wij ons nog wel zulke kelderkeu
kens en opkamers, .maar deze zullen
onder hand nu wel alle zijn verbouwd
of opgeruimd. Gezellig was het er wel,
maar toch ook wel wat benepen zodat
lange mensen er steeds hun hoofd
dreigden te stoten. Het was net alsof
men in een schip liep, met al die zware,
lage balken en kleine ruitjes.
KELDERS
Men noemde deze opkamertjes ook wel
„kemenaden”, afgeleid van het Franse
„cheminée” schoorsteen, het Engelse
„chimney”). Men woonde en sliep er gedu
rende het winterhalfjaar terwijl er ook wel
kantoor werd gehouden. Het licht moest
toetreden vanuit de glazen pui welke op
het Voorhuis uitzag. Soms waren er boven
dien nog kleine venstertjes uitgespaard in
de zijmuur, als het een hoekpand gold. Dit
laatste is ook het geval bij het Twents
Bierhuis. Over het algemeen was het er dus
een vrij sombere bedoeling, tenzij er achter
het huis nog een tuintje of binnenplaats
lag, zodat er ook in de achtergevel vensters
konden worden aangebracht, zowel naar
het opkamertje als naar de onderligende
kelder.
uit: Anneke Hiemstra - viool en Nico
Bleeker - piano, Mazurka van Henry Wie-
niawsky; Folkert Binnema (sopraan en bas
blokfluit), Annemarie Binnema-Michielen
(alt blokfluit), Gerrit Jan Elsinga (sopraan
en tenor blokfluit) en Theo Wiersma (so
praan en alt blokfluit): Fantasie terza van
Adriano Banchieri (1567-1634), Fantasia
Quinta (idem), 3 Canzonettes Thomas
Morly (1557-1603), Foppe Wiersma (solo
BALLET
Het Scapinoballet verzorgt op woensdag
middag 15 december in Amicitia een spe
ciale familievoorstelling, speciaal bestemd
voor kinderen en hun ouders. De entree
prijzen zijn er naar. Kinderen in de lagere
schoolleeftijd betalen 2,50. Ouderen 5,-
Het begint met „Zonnige Dag” van
Charles Czamy. Het is een probleemloos
ballet met country en western muziek in de
sfeer van de jaren dertig. Veel strohoeden
en wandelstokken en hier en daar de
elementen van de Amerikaanse square
dances. Daarna „Koffie voor Vijf’. Cho-
reograag: Hans Tuerlings. Alledaagse ge
beurtenissen rond een koffiezetapparaat en
het koffiezetten. De alledaagse sleur van het i
alledaagse leven. „Vogels van verschillend
pluimage” is het volgende ballet. Choreo
graaf: Kathy Gosschalk. Hoe lang kunnen
we nog in een kringloop leven? En als dat
voorbij is, wat bestaat er dan allemaal niet
meer? Tenslotte „Carambole” van José
Gutierrez. Een ritmisch spel met zakken,
een groot doek en elastieken banden ka
rakteriseert de vrijheid en de gebonden
heid, de onverdraagzaamheid en de over
winning.
Dit keer willen wij ons nader verdiepen in
de historie van het pand, één der grootste
en voornaamste woonhuizen welke er ooit
in Sneek hebben gestaan, afgezien uiter
aard van de stinsen welke de landadel
eertijds binnen de vesten van Sneek liet
neerzetten maar waarvan in Sneek vrijwel
niets meer over gebleven is. Over het
algemeen kan worden gesteld dat de hui
zen in Sneek, gebouwd in de 16de, 17de,
18de en de. 19de eeuw, van bescheiden
afmetingen waren en laag van bouw. Oude
beschrij vingen van Sneek'merkenop dat het
Stadhuis hoog boven de omringende be
bouwing uittorende en met het silhouet
van de Grote Kerk, alsmede de spitsen van
de land- en waterpoorten, de vele walto-
rentjes en de stinsen het beeld aan de
horizon bepaalde.
KIJKEN NAAR KUNST
In de hal van het kultureel centrum Amici
tia is tot 22 december een gratis toeganke
lijke tentoonstelling - Grafische technie
ken -. Dinsdags t.e.m. zaterdags kan men ’s
morgens van 10.00-12.00 uur en ’s middags
van 2.00-5.00 uur en ’s avonds vanaf 19.00
uur diverse etsen, lino’s en houtsneden
bewonderen. Deze kunstwerken ontstaan
door in hout, linoleum, metaal of steen een
afbeelding aan te brengen. Die afbeelding
wordt daarna op vellen papier „gestem
peld”. Bij een andere techniek, de zeefdruk
wordt gewerkt met schablones waarmee de christelijke muziekvereniging „Harmo-
steeds een deel van de afbeelding wordt - -
afgedekt.
BINTANGS
De liefhebbers van popmuziek komen op
zaterdagavond 11 december in het Bolwerk
aan hun trekken. Om 8.00 uur beginnen
daar De Bintangs met een konsert. Toe
gangsprijs: voorverkoop 5,-, aan de zaal
ƒ6,-.
Het programma van deze week is er een
overduidelijk bewijs van op veel plaatsen
KLASSIEK
De docenten van de muziekschool aan de
I Looxmastraat verzorgen op zondagmorgen
I 12 december een zondagmorgenkonsert.
I Dit konsert, dat ’s morgens om half twaalf
I begint duurt ongeveer een uur. Volwasse-
I nen betalen 1,50 entree, kinderen een
I gulden. Het programma ziet er als volgt
uit: Anneke Hiemstra - viool en Nico
Het achterste gedeelte van het Voorhuis
bezat een opkamertje, aangebracht boven
een keldertje, zoals dit nu meer is te zien in
het Twents Bierhuis. Keldertje zowel als
waren met behulp van een
trapje vanuit het Voorhuis te bereiken.
vanuit het Voorhuis,'kon men met behulp nerven f op de buitenplaatsen en in de
van een s
bereiken. De vloer van het opkamertje lag
circa anderhalve meter hoger dan de vloer
van het Voorhuis. In het opkamertje be
vond zich de enige stookplaats van het
teruggebracht in het kort geleden gerestau- huis, uiteraard een open haard, met haard-
reerde pand op de hoek van de Singel en het plaat tegen de muur, een ijzeren plaat
Hoogend, het zogenaamde Twents Bierhuis, onder de schoorsteenmantel of schouw en
In dit zogenaamde Voorhuis werd gewerkt of een draaibare „haal” voor het opzetten van
winkel gehouden, des zomers tevens ge-
woond.
(II)
Sinds de tweede helft van de 16de eeuw Het achterste gedeelte van het Voorhuis en zeer duur. Althans in Friesland, waar
wordt er te Sneek uitsluitend nog in bak- bezat een opkamertje, aangebracht boven geen grote bossen meer waren en hoog-
steen gebouwd en krijgen wij te maken met een keldertje, zoals dit nu meer is te zien in stens eikenhakhout groeide, waarvan de
een type huizen waarvan er in Sneek helaas het Twents Bierhuis. Keldertje zowel als bast bij de leerbereiding werd gebruikt en
maar heel weinig meer over zijn, in steden opkamertje waren met behulp van een de takken in grote hoeveelheden door de
bakkers werd ingeslagen. Forse bomen
Vanuit het opkamertje, maar ook wel eens groeiden uitsluitend nog rondom de boere-
spiktrap de hogere verdiepingen tuinen der grote stadshuizen.
Het prog:
overduidc
valt in Sneek iels goeds te beleven. Per slot
is de afgelopen iaren hard gewerkt aan
verschillende akkommodaties voor ver
schillende vormen van rijk geschakeerde
kuituur. Deze week komen ze bijna alle
maal in het beeld. Film en pop in het
Bolwerk, een zondagmorgenkonsert in de
muziekschool, ballet en een tentoonstelling
in Amicitia. In de Martinikerk is een
adventskonsert.
«ft;»#'''
T 7,
H5
