I
Grutte belangstelling f oar
skoalleradio en Teleboerd
Rektor Switzar veertig jaar
priester:waarde volle jaren’
VOLKSKRfDIETBANK
de veilige weg
VflKOnTIE VIERETI
IS OOK EED KUnST
■MW |k
ZEYE>
I een persoonlijke
Flening von de
de kesteww ex+rx,
broekOwi "te- iaa Vx
Icxsh imooT -p 296,-
a
Sneek, Wijde Burgstraat 9
Regel moeiteloos en
zorgeloos uw vakantie
Maar de kans op sukses is al
erg groot als u de vakantie
goed voorbereidt. Door even
binnen te stappen bij de spe
cialist. Dan krijgt u alles -
maar dan ook alles - zoals u
het wilt.
f’f
ÉBg
Morgen zal in het Sint Antonius Ziekenhuis te Sneek rektor W. F.
Switzar zijn 40-jarig priesterjubileum vieren. Officieel werd de pastor
op 7 augustus 1938 in Stein tot priester gewijd, maar deze dag
herdacht hij dit jaar alleen met naaste vrienden. Ongetwijfeld zullen
een groot aantal mensen de rektor, die elf jaar geleden in Sneek werd
benoemd, de hand komen schudden. Voor Switzar zelf is dit gebaar
zowel letterlijk als figuurlijk vooral tijdens zijn priesterschap een
hele normale zaak geworden. „Ik ben nu erg dankbaar dat ik de
verleiding om „eruit te stappen” heb kunnen weerstaan. Je moet heel
wat offers brengen om je aan dit ambt vast te houden, maar na al die
jaren kan ik toch zeggen dat het de moeite waard was”.
F
Zestien jaar op ’e fiets...
Prijs voor fietsbanden
•v o-
SNEEKER NIEUWSBLAD- Donderdag 7 september 1978
Pagina 21
Vries (Wopkje)
L 7 ii
2^ finoek
daar verzorgd te
Middelgrote bastaard,
Morgen zal uit dankbaarheid om half vier in
kantoor: sneek
kl. kerkstraat 8, tel. 11133
en het is zelfs
geworden
gisch
kan
en van
van
het ziekenhuis de mogelijkheid om de jubile
rende priester persoonlijk te ontmoeten.
Mulder. Roel Bergsma
by de
hiel wat op priemmen Spyksma (Fedde)
-
programma; dér binne 18 Teleboerdprogramma’s by, dy’t ek allegearre noch in kear
Hollansk ütsprutsen om
boerdprogramkes fan Wopke. Zn hark-
spulfoarm binne de radioprogramkes op-
set. P’-*-
Meer in yntegrearjend underdid. Hjir üt-
i i
mêd fan de musikale foarming brocht. Eêr As tredde rige komt der wer in fuortsetten
nést binne der mooglikheden foar noch fan de Hymp-hamp, in 8 tal boartlike
It hat efkesfoai stien mei it trochgean fan de Teleboerdprogramma’s. Mar gans minsken en
ynstansjes üt Fryslan wei hawwe nei Den Haach ta inisiativen nommen en mei dêrtroch
kinne wy dochs earst noch wer in jierfierder. Troch dy ünwissens kin men spitigernóch net
mei allegearre nije programma’s komme, mar Skoalleradio en Teleboerd geane dizze
moanne noch wer los. It rinnende skoallejier 1978-79 wurdt der wer i
set troch de Fryske Skoalleradio. Der steane mei elkoar sa’n 60 ütstjoerings op 't
programma; dér binne 18 Teleboerdprogramma’s by, dy’t ek allegearre noch in kear
herhelle wurde.
Een uitgesproken mening over bepaal
de zaken heeft Switzar naar zijn zeggen
wel, „maar wanneer bijvoorbeeld de
„jong volwassenen” er een bepaalde
mening op na houden „neem ik ze ook
als jong volwassenen: wanneer je dit
niet doet kunnen ze je ook nooit in
vertrouwen nemen”. Als oorzaak van
zijn ruime denken noemt de pastor
„Indië”. „Deze tijd heeft mij psycholo-
een bepaalde ruimte gegeven. Ik
nu op een gefundeerde manier
verantwoord meedraaien”.
BOARTIJK FAN OPSET
De heechste klassen yn 'e F2-situaasje kinne
in rige fan 7 Teleboerd-programma's folgje
mei Onderwerpen oer Fryslan en de Friezen
(earste ütstjóering 29 aug. „Wat prate wy”).
De programkes binne boartlik opset mei
gans ófwikseling.
I
Na enige tijd leek het er zelfs op dat ik moest
gaan sluiten, je kunt het eigenlijk een won
der noemen dat de redding op tijd kwam. Op
dat moment behandelde ik een meisje dat
ernstig ziek was. Kort voordat ze stierf vroeg
ik haar of ze bereid was te sterven met de
gedachten dat hierdoor de kerk open zou
blijven. Ik hoor nog zeggen dat het allemaal
wel goed zou komen. Het is een van de
gebeurtenissen die me erg sterk is bijge
bleven. Een kwartier nadat ze gestorven was
kreeg ik een brief waarin stond dat de kerk
open kon blijven. Het gebouw staat er nog
en het is zelfs een bloeiende gemeenschap
De Opvang Dier in Nood van de Neder
landse Vereniging tot Bescherming van
Dieren in Sneek en Omstreken aan de
Oude Oppenhuizerweg 206b (terrein
gemeentewerken) is dagelijks geopend
van tien tot twaalf uur. Behalve zondags,
telefoon 13399. Men kan ook telefonisch
een afspraak maken met mevrouw B. van
Velzen, De Hekken 3, tel. 15433. Infor
matie dan wel melding over en van
vermiste of gevonden dieren uitsluitend
via de plaatselijke politie of mevrouw B.
van Velzen.
Gevonden:
lichtbruin, met hier en daar witte vlek
jes. gladharig, staande oren, reu, is door
mevrouw Bos, De Wieken 112, tel.
20263. gevonden in de Kloosterstraat.
Vermist; - Een cyperse poes, gesterili-.
•seerd, ongeveer twee jaar oud, één
hoektand ontbreekt, witte voetjes en
befje, is erg schuw, liep zaterdagnacht
(na enen) weg. tegen beloning terug te
bezorgen bij de heer Fischer, Edo Jon-
gamastraat 139, tel. 18942.
Een geheugenopfrissertje; wanneer ie
mand een poes of kater uit het asiel
haalt, kan deze tegen betaling van
slechts vijfentwintig gulden het dier
laten kastreren of steriliseren. Boven
dien. maar dat is altijd het geval, is de
poes of kater volledig geënt.
OUDE KOEMARKT35 SNEEK TEL.05150-12224
moeten
minder
tijdens pastor. Waar hij zelf toch wel
was.
vijand bestempeld was, de Jappen hem in
vertrouwen namen. „Ze vroegen me wat ze
wel of niet mochten en konden doen en dit
kon ik in deze mensen erg waarderen”. Op
deze manier kon Switzar toch een stuk
goede invloed op deze mensen uitoefenen.
Na nog geen veertien dagen vrij te zijn
geweest werd Switzar weer opgepakt (45),
alleen nu door Indonesiërs. In dat kamp
zaten wel zo'n elfhonderd kinderen. Met
enkele andere mensen besloot Switzar om
in het voordeel van deze kinderen alle
leerkrachten die in het kamp zaten te
registreren. „Ook de oud-burgemeester van
eJ8 Amsterdam, Ivo Samkalden. werkte hier
aan mee: hij is nog altijd een goede vriend
van me en af en toe bellen we elkaar nog
wel eens".
KERK OPEN OF DICHT?
In de tijd dat Switzar zijn gang kon gaan
was het aantal mensen dat naar de kerk
kwam maar minimaal. „Ik kon echter niet
bij de pakken neer gaan zitten en daarom
bezocht ik de mensen aan huis. Meestal
werd dan vanuit de vensterbank een dienst
bijgewoond. Dat er maar zo weinig mensen
in de kerk kwamen was voor mij onge-
grijpelijk. in Batavia liepen de kerken
namelijk vol.
Mensen die fietstochten van' een paar
maanden of zelfs een paar jaren maken,
leveren natuurlijk een flinke prestatie. Het
is nog niets vergeleken bij de fietswoede
van de nu achtendertigjarige Westduitser
Heinz Stucke. In zestien jaar befietste hij
honderdvijftig landen en legde 150.000 kilo
meter op twee wielen af. Hij bezocht onder
andere het Himalaya-gebied. Alaska en het
Amazone-oerwoud. Hij denkt nog niet
aan ophouden. Heinz fietst door.
oare kreative aktiviteiten.
De middelklassen yn ’e F2-situaasje
krije har gerak troch 5 Teleboerd-
ütstjoerings dy’t oanslute by de omjou-
wing fan de bem (eartse programma
„L’s skoalle”). De ferwurking fan de
programma’s is opset üt in tal flits-
kaarten wei. Dit idee fan flitskaarten is
oemommen fan de skoallen yn Wales
dy’t de bem nést it Ingels ek Welsh
oanleare.
De learlingen fan de middelklassen yn 'e
Fl-situaasje kinne in rige fan 8 Radiofyzje-
programma’s oer Biology folgje. It binne
tige ienfaldige biology Onderwer
pen (earste programma 19 sept. „Libben
lytsguod”) dy’t oan ’e oarder komme. Mas
ter Baarda üt Boarnburgum hat wer in
grutte ynbring yn dizze programma's. Elk
programma giet üt fan 12 dia’s.
Ferwurkingsboekjes jouwe de learkreften
de mooglikheid om mei de learlingen ien
en oar üt te djipjen.
radioprogramma's Sinteklaas (5
-y—'1 en Harkspul (19 des.).
Mearke en Priisfraach (26 juny 1979) en it
Teleboerdprogramma Tommelyske (12
des.).
hearde, benammen foar skoallen dy’t noch
net oan Frysk dien ha. tige gaadlik blykte
te wêzen. Dêrom is deselde ferwurkingsstof
(wol bewurke) ek by dizze programma’s
beskikber.
De learlingen üt ’e heechste klassen fan
skoallen yn ’e Fl-situaasje hawwe kar
ma’s. Viif ütstjoerings geane oer Fryslan
(earste ütstjóering 5 sept. „Fryske spor
ten”). In rige van 4 programma’s hat as
karta gebracht om daar verzorgd te
worden. „Toen ik eind ’46 naar Neder
land terugging vond ik eigenlijk het
ergste dat ik mijn oude pl.unje niet meer
had - deze hadden ze in verband met de
besmetting verbrand”.
Na vier jaar in Nederland te zijn ver
bleven. waar hij onder andere geestelijk
verzorger van een sanatorium was. ver
trok Switzar in ’51 toch weer naar Indone
sië. Tot medio ’58 was hij daar niet alleen
pastor, maar ook had hij het direkteur-
schap van de pauselijke kommissie werken
voor Indonesië, dat van Nederlands
Nieuw-Guinea. Portugees Timor en dat
van Brits Borneo. Omdat deze kolonies bij
Indonesië zouden worden ingelijfd. merkt
Switzar op: „dat wat Soekarno niet lukte
dat terwijl hij toch als politiek ,ukte mij we*”-
Toen de pastor in 1958 met vervroegd verlof
naar Nederland terugkeerde, kwam hij sa
men met Samkalden in aktie voor mensen
die Indonesisch-staatsburger waren. Door
gebrek aan papieren waren er geen aanwijzi-
gingen meer die in die richting van staats
burgerschap wezen. Switzar zette een tekst
op die Samkalden in de tweede kamer
voorlas.
Tussen deze aktiviteiten door was Switzar
ook nog kapelaan in Lisse en daarna acht
jaar werkzaam in de Sint Martinusparochie
te Arnhem. „Wat me in Sneek werd aange
boden was weer iets heel anders. In Arn
hem was het allemaal nogal kleinschalig en
eigenlijk wat in het gareel lopen. Hier was
je veel vrijer. Waarschijnlijk zat de oude
naar onafhankelijkheid er toch nog
in. De Indische tijd heeft een stempel op je
gedrukt, je hebt helemaal geen beperkin
gen, je moet van alles ondernemen”.
ook veel verpleegwerk verricht. Wan- Na elf jaar is rektor Switzar nog altijd
neer-er door de geheime radio die we
hadden positief nieuws werd gemeld,
durfde je het eigenlijk niet tegen de
ernstige zieken te zeggen, want wanneer
de verwachtingen te hoog waren gewekt vorming. De pastor wil echter bij de tijd
en het toch allemaal niet zo rooskleurig blijven en volgt dan ook de ontwikkelingen
was als het leek, konden ze je gauw op het gebied van de klinische pastorale
onder je handen vandaan „glippen”, vorming. „Ik probeer ook zoveel mogelijk
Met de voorzieningen was het ook bar met de nieuwste ontwikkelingen op me-
gesteld. we hadden als desinfekterend disch gebied op de hoogte te blijven. Zo
middel alleen maar engels zout, ander kun je blijven meedenken, maar nog geen
spul moesten we stelen. Jonkman van mening geven”.
de tweede kamer heb ik daar ook nog
verpleegd en hij zei; „ik heb mijn leven
aan jouw te danken”.
De bemoedigende woorden die Switzar
ook in vertrouwelijke gesprekken heeft
toegesproken waren voor velen de over
leving. Toch bleef hij zelf ook niet
ongeschonden. Na talloze infekties te
hebben opgelopen werd hij naar Dja-
De belangstelling foar de Fryske
Skoalleradio- en Teleboerdprogram
ma s is ek foar it kommende jier wer
tige grut. Oan’t no ta hawwe sa’n 350
skoallen materiaal besteld foar liker-
nóch 16000 learlingen. As de üt
stjoerings aanst oan ’e gong binne, sil
dit tal fêst noch gans heger wurde.
Nést it ferwurkingsmateriaal by de Radio-
en Teleboerdprogramma’s kin it M.S.L'.
noch gans oare mooglikheden biede foar it
jaan fan Fryske lessen op 'e legere skoalle.
b.g. taallessen, taalprojektsjes. lêsstof,
skiednis- en geakundelessen. Dizze moog
likheden wurde troch in grut tal skoallen
brukt. It M.S.L'. levert oan sa’n 400 skoal
len yn Fryslan materiaal. Dy skoallen
kinne dêrtroch automatysk gebrük meitsje
fan begelieding troch de minsken fan de
Fryske ófdieling fan it M.S.L'.
Der is net stobbe, dat foar alle learlingen De tuskenteksten wurde foar in part yn it
fan e légere skoallen yn hokker taalsi-1 Hollansk ütsprutsen om dc learlingen dy’t
tuaasje ek. in rige programma’s te finen is. de programma’s folgje wat haldfêst te jaan.
Foar de oanslüting fan beuker- en leger De programma’s binne in tal jierren lyn ek
un erwns binne der 5 Wopke- ai rjs ütstjoerd. De skoallen wiene der doe
programma s (earste ütstjóering 12 sept.
„Wopke en de bakker”). Dizze pro-
grammarige is in fuortsetten fan foargean-
de jierren en ütstjoerings- en ferwurkings
materiaal binne geskikt foar Frysktalise
(F 1)- en Mingdtalige (F2)-situaasjes. Der is
wer in grutte belangstelling foar dit Wop-
keprojekt. dat it béste ta syn doel komme
sil as koppels fan beuker- en legere skoal
len meidogge.
Foar de leechste klassen fan de skoallen yn mooglikheden üt 3 rigen Radioprogram-
'e Fl-situaasje komme der 8 radio- 1X13 Vl,f
programkes oer beroppen (earste üt-
stjoering 5 sept. „De bakker”). De under- t.en, n ri“e -
werpen hawwe in ferbinning mei de Tele- underwerP meikngen „Wat dogge wy mei
- -- - üs wrald” (earste ütsjoering 3 okt.). Faset-
ten as fersmoargjen fan it ferrttidden, it
opreitsjen fan üs energyboarnen en pro
blemen fan de tredde wrald sille oan ’e
oarder komme.
Als pastor moet je een groot inkasserings-
vermogen hebben, „dit is ook wat de
verpleegkundigen tijdens de les wordt bij
gebracht. Je komt voor zoveel problemen
te staan datje voor jezelf moet weten hoe-
je dit verwerken moet. Als pastor moet je
eerst jezelf waarmaken, je moet mensen
hun eigen volwassenheid bijbrengen’’. Het de kapel van het ziekenhuis een plechtige
enige wat rektor Switzar hier goedlachs eucharistieviering worden gehouden
aan toevoegd is; „Ik wil mens met de half vijf tot zes uur is in het restaurant
mensen zijn en dit kan ook zonder de
bijbel er bij te halen”.
Door de internationale organisatie van
leidinggevende politie-ambtenaren is een
veiligheidsprijs toegekend aan het Duitse
postorderbedrijf Quelle en aan de fietsen
handelaar Kleinebenne in Bielefeld. Zij
ontvingen deze prijs omdat zij alleen nog
maar fietsen in de handel brengen die
voorzien zijn van reflekterende banden.
Door de toekenning van deze veiligheids
prijs onderstrepen de politiemensen hun
oordeel over deze banden voor de veilig
heid
eigenlijk wat in het gareel lopen. Hier
Het onderwijs in het kamp gaf moreel drang
afleiding en hierdoor werd de leefbaar-
heid behouden. „Er kwamen wel veel
ziekten voor. In dit kamp heb ik dan
Dêrby foarmje lietsjes fan Henk v.d.
wei wurde yn de skoallen aktiviteiten op it
tevreden met zijn baan in het ziekenhuis.
Zondags leidt hij altijd een dienst en
verder geeft hij onder andere les aan
verpleegkundigen in levensbeschouwelijke
en het toch allemaal niet zo rooskleurig blijven
ze je gauw
programma s mei gans ynbring van Tiny
Mulder. Roel Bergsma en Henk v.d. Meer
Ek de skoallen seis wurde wer ynskeakele
programma’s, wylst Jehannes
en Leny Dykstra-de
wer de presintaasje op
harren noed nimme.
In fiiftal programma's dy’t los stean fan 'e
rigen. kompletearje it stjoerskema. Dit bin-
r__. jne de 1
de learlingen dy’t des-). Krysttiid
De programma’s binne in tal jierren lyn ek
tige oer te sprekken, foaral ek om't de
ferwurkingsstof dy’t by de ütstjoerings
De dingen die Switzar zich heeft
onthouden werden voor hem
waard toen hij twee jaar geleden
een reünie van mensen die in een kamp in ópkeek
Pakalongan - een plaatsje op Java - hadden
gezeten, deze weer tegen het lijf liep en zij
zich nog wisten te herinneren hoe Switzar
hen in die moeilijke tijden had bijgestaan.
„Dit maakte zo’n verschrikkelijke grote
indruk op me dat ik dacht: de offers die
me dit gekost heeft zijn deze trouw waard”.
Rektor Switzar werd in ’39 uitgezonden
naar Batavia (nu Djakarta). Hiervoor had
hij bij de missionarissen van het H. Hart in
Tilburg gymnasiale studies gevolgd. Na
Batavia leidde zijn weg naar Purwakarta.
„Het was een enorme ervaring voor me om
daar te werken. Vooral omdat het nogal
een primitief leven was vond ik het c-g
aantrekkelijk. En dan de mensen en de
natuur, die spraken me ook nogal aan. Om
het nodige te kunnen kopen kreeg je
maandelijks een bedrag van ongeveer vijf
endertig gulden in handen. Een vreemde
tijd eigenlijk wanneer je die met tegen
woordig vergelijkt”.
In ’41 vertrok Switzar naar het eveneens op
Java liggende Pekalongan. In december
brak de oorlog tussen Japan en Nederlands
Oost-Indië uit. Toen in maart ’42 de over
gave van Indië een feit was kwamen er
moeilijke tijden. „Ik heb eigenlijk veel
geluk gehad dat ik nog zo lang uit handen
van de Jappen kon blijven, in oktober ’43
werd ik opgepakt. Dat ik nog zo lang kon
rondlopen kwam omdat ik goede kontak
ten had met de Nederlanders en de Indiërs
en deze adviseerden de Jappen wie ze
moesten oppakken”.
Dit is echter maar één van de wonderbaar
lijke momenten uit het leven van deze
1 even raar van
